Genc Struga
Pse folësit e gjuhës Shqipe mësojnë me lehtë gjuhët e huaja?
Prezantimi :
Këndvështrimi se folësit natyral të
gjuhës Shqipe mësojnë apo kanë një dhunti të vecantë në mësimin e gjuhëve të
huaja ka shumë kohë që është vënë re (Plaka, 2013).
Është
vënë re se shumë fjalë të gjuhës Shqipe kanë një përputhje të melodisë ose
tingullit me fenomenin apo kuptimin e fjalës psh “Shi” me zhurmën e shiut,
“bubullimë” me zhurmën përkatëse,’zë”,
“ha”, “lumë”, “kap”... e njohur në terminologji si phonosemantik apo Phonosimbolizëm
(Rozycki, 1997), fjalë që janë vecanërisht të vjetra e perfaqësojne
“Proto-Albanian”.
Një tjetër fenomen janë fjalët e
përbëra , në gjuhësi kjo quhet “lexeme”. Fjalët e perbera tregojnë aftësinë e gjuhës
që të formojë fjalë të reja nga kombinimi I fjalëve të shkurtra ( Millaku,2015).
Metoda: Në përpunimin e gjuhës është propozuar
një model dinamik jo i lokalizuar gjithpërfshirës apo “hodotopical” që kundështon
modelin tradicional modular dhe serial (Hugues Duffau et al.,2013).
Ky model resulton nga rrjetë apo “network”
të një shkalle të gjëre kortiko-subkortikal
të intergruara dhe paralele të mbivendosura të cilet bëjne përpunimin semantik,
fonologjik dhe sindaksës. Ky imazh gjithperfshirës i cili mbështetet në stimulimin
direkt elektrik aksonal në pacientet e zgjuar
që janë duke bërë kirurgji të trurit , permirëson konceptin tone të
neuroplasticitetit (Hugues Duffau,2015).
Pas nje “input” që ndërthur pamje dhe fjalë apo tingull dhe kuptim ose një lexeme principi më
i rëndesishëm neurofunksional Hebbian që lidhja sinaptike midis dy modeleve te
neuroneve forcohet kur të dyja aktivizohen në të njëjtën kohe është i plotësuar.
Konkluzioni: Teza e Rozycki që gjuhët
e perdorin phonosimbolizmin në mënyre të pavarur nuk mund të justifikohet përderisa
është e provuar që gjuhët janë të lidhura në origjinë në një grup i quajtur “indoeuropian”. Ndonëse një kendveshtrim kritik I
është bërë modelit indoeuropian të gjuhëve pasi nuk merr parasysh gjuhën Shqipe
pasardhëse të gjuhës më të vjetër Europiane asaj Pellazgjike.Duhet të jetë
origjina e njëjtë e gjuheve që mundëson folësit natyral të Shqipes të jene më
familjare me gjuhët e huaja.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
No comments:
Post a Comment