KË TË LË E KË TË MBAJ; NJËRI ËSHTË BURRI, TJETRI VËLLAI!

E mbyllëm punën për atë ditë, por nuk na lanë të shkonim në shtëpi. Kemi mbledhje, na thanë. I deleguar ishte sekretari i partisë së ndërmarrjes, Petraq Nushi. Ai na foli për situatën politike nëpër botë; kështu fillonin gjithnjë ato lloj mbledhjesh në atë kohë. Pastaj tha:

-         Edhe këtu mes jush ka armiq që vjellin vrer kundër partisë....

Ndërsa aty nga fundi i mbledhjes pyeti:

-         Është këtu Zabit Shazivari?

-         Po, këtu jam,- u përgjigj Zabiti.

-         Hajde këtu! Rri aty përballë kolektivit, të të shohin sa i bukur je!

Zabiti nuk po kuptonte gjë.

Më pas i tha:

-         Thuaji këtij populli, që për qejfin tënd janë mbledhur këtu, në vend që të shkonin në

shtëpi. Fol për armiqësinë tënde…

-         Nuk di gjë, shoku sekretar.

-         Nuk di, ëh? Kush ka për të folur, meqë ky nuk pranon.

-         Me leje, - tha Zan Hasko, po më shumë i thoshin, “Zan Fiku”, - ngaqë ai

kishte bërë dhjet vjet burg për vjedhje shtëpish, por Zani shquhej edhe për ngrëniën e ajkës së qumështit në kusitë e fshatarëve që i varnin te fiku i oborreve. Kur ngriheshin në mëngjes i gjenin pa ajkë, ndaj i thoshin edhe “Zan Fiku”. 

-         Kur po shkonim një ditë në Divjakë, nisi të tregonte Zan Fiku, kaloi një makinë

jugosllave, ky shoku sekretar,  tha: “Makinat jugosllave janë shumë të mira!”

-         Hë, more, ç’ke dash të thuash me këtë, pse i paske lavdëruar kaq shumë makinat e

tyre? - e pyeti sekretari

-         Shoku sekretar, Zani më pyeti, dhe unë i thashë “janë të mira”, ku qëndron armiqësia  ime këtu?

-         Si more nuk qenka armiqësi, të lavdërosh prodhimet e tyre do të thotë se nuk të pëlqejnë prodhimet tona, edhe këtë do ta mohosh? Kjo tregon se ti ndjek rrugën e babës tënd, tradhtarit, armikut të partisë.

-         Shoku sekretar, unë nuk mburra makinat jugosllave për të nënvlerësuar tonat, ne nuk

prodhojmë makina. Ku qëndron armiqësia ime këtu?  Këtë dua ta thotë  “Zan Fiku”.

-         Mjafton që i mburr, - tha Petraqi.

-          E shikon shoku sekretar, - tha Zani, - edhe mbiemrin ma ndryshon…

Të gjithë qeshën.

Sekretari hodhi sytë mbi sallën, nuk po kuptonte.  Më pas iu drejtua Zabitit:

-         Pse i thua kështu?

-         Kështu e ka mbiemrin, si t’i them ndryshe! Nëse nuk i pëlqen mbiemri, le ta ndërrojë.

Këtu e dinë shumë njerëz që ai e ka mbiemrin “Fiku”. Kur kuptoi arsyen, sekretari u nxeh më shumë, edhe nuk la gjë pa i thënë, duke u mbështetur vetëm te i ati, që e kishin cilësuar “armik i popullit e parties”.

Aty nga mesi i natës, të gjithëve, pas asaj dite të lodhshme, po u hapej goja për gjumë. Papritmas, pas shpine, dëgjuam një plakë që mallkonte Zabitin. Ishte e ëma:

-         Haram qumështin që ke pirë nga gjoksi im. Ke mohuar gjakun e dajës tënd, që është

dëshmor mor qelbanik…

Për të gjithë kjo qe e pa pritur

-         Po, jo moj mama, nuk e kam mohuar dajën, nuk kam bërë gjë, për kokën tënde, po

Zan Fiku seç ka trellis; nuk kam bërë gjë të keqe.

-         Ky, moj shoqe, ka ndjekur rrugën e babës, jo të dajës, - tha Petraqi.

-         Ç’ma zini me gojë atë, ai është armik, Zabitin e kam rritur unë, motra e dëshmorit, jo

ai. Ai ishte burri im, por ne e kemi fshirë atë nga mendja jonë. Për ne të rrojë partia, për atë ka dhënë jetë vëllai im. Unë... unë.. nëse ky, sikur edhe emrin t’i përmend të atit, e mohoj për djalë.

Ndërsa e ëma mallkonte djalin e burrin, Petraqi aprovonte duke luajtur kokën. Në fund, i dha paralajmërimin e fundit: “Nëse gabon edhe një herë, vetëm për hatër të kësaj plake që vlerësoj më shumë dëshmorin dhe jo burrin e saj, po të fal, por ti duhet të na bindësh, jo me fjalë po me vepra, që e mohon babën, për ndryshe e di ti se ku përfundon? O me babën o me dajën!”

Kishte kaluar mezi i natës, kur shkuam në shtëpi. Pas ca ditëve i thamë nënës të Zabitit:

-         Shumë e mallkove burrin! Duhet t’ia heqësh atësinë Zabiti, ta shkruash pa baba…

-         Po ç’të bëja more bir’ i nënës, për të shpëtuar djalin mallkova burrin, një tjetre i bie

të mallkojë vëllanë, eh... kështu... pështy lart, të bie në sy, pështy poshtë, të bie në gji. S’ka rrugë tjetër!

Kujtuam se mbaroi. Donim të iknim, u këputëm për gjumë, prisnim të na thoshin  “Mbledhja mbaroi!”.

Sekretari shfletonte ca letra dhe tundte kokën, sikur ishte në hall të madh. Kur ngriti kokën shikoi mëkëmbësit e tij, që i kishte në dy anët, të cilët rrinin si pulat dhe, pa pritmas, pyeti:

-         Këtu është Riza Gega?

-         Këtu jam, - tha Rizai.

-         Hajde këtu! - i tha.

U ngrit Rizaj dhe po ecte ngeshëm-ngeshëm për të shkuar atje ku i thanë, pa e prishur

terezinë fare.

-         Më shpejt se nuk të kemi thirrur për krushk që më ecën ashtu.

-         Mos u mërzit, o shoku sekretar, ke kohë, nata është e gjatë…

Sapo shkoi atje ku i thanë, u kthye nga salla duke i kthyer shpinën Petraqit dhe atyre që ishin ulur në dy anët e tij.

-         Riza Gega! Riza Gega! - u kërcënua, pse ti, kur janë bërë votimet për Këshillat

Popullorë, ke bërë çmos t’u mbushësh mendjen njerëzve të mos i votojnë ata që i kishte zgjedhur partia?

-         Votimet ka dy vjet që janë bërë, more shoku sekretar,- tha Rizai.

-         S’ka rëndësi kur janë bërë, ti përgjigju përse të pyeta!

-         Shoku sekretar,- iu drejtua Petraqit, - kandidatët i caktoni ju, ne nuk kemi të drejtë të

fshijmë ndonjë emër, vetëm të marrim fletën dhe ta fusim në kuti. Kur është kështu, si do t’u them njerëzve: “Mos voto për ktëna apo atëna?”

Këtu u nxe muhabeti midis Petraqit dhe Rizait. Të dy e ngritë zërin. Rizai nuk ishte Zabiti; nuk po e mposhtnin xha Rizain. Në fund sekretari  e humbi durimin dhe i tha:

-         Tani nuk mbeti gjë tjetër veçse të çuhemi me pëllëmba syve, dhe po e shikonte sikur

do e kafshonte.

-         Shoku sekretar, ty nuk të kanë bërë sekretar për të rrahur njerëz por të na mbrosh

neve nga padrejtësitë që na bëjnë. Nëse ndonjërit i është mbushur menja, kushdo që të jetë, - shikoi sallën, - le ta provojë po deshi, po të mendohet mirë!

-         E shikoni armikun! Edhe partinë e kërcënon. Nuk e di ky....

-         Shoku sekretar, lere partinë, nuk kam gja me partinë, una po flas për këta këtuna në 

sallë, nuk kam marr pëllëmbë fytyrës në jetë dhe sa të jem gjallë... kurrë nuk do ndodhë sa të kem frymëm.

Kjo e xhindosi shumë Petraqin, Nuk la fjalë të ligë pa përdorur por, të njëjtën faturë mori edhe prej Rizajt. Të gjithë shikonin të shtangur Rizai si i përgjigjej njeriut më të fuqishëm të partisë që kishte ndërmarrja. Petraqit me Rizan i hasi sharra në gozhdë, nuk i kishte ndodhur kurrë me ndonjë tjetër kështu.

Ndërmarrja “29, Nëntori”, ishte më e madhja në Republikë. 

Ndërsa Petraqi fliste si i xhindosur, nga pa durimi ishte ngritur më këmbë, Rizai dukej sikur nuk i bënin përshtypje fare ato që thoshte ai. Ishte ora një e natës kur i dha fund fjalimit me kërcënimin:

-         Do ta marrësh vesh si do të përfundosh o Riza Gega!

Rizai vetëm e shikoi, por mos përfillja që tregonte qëndrimi i Rizajt e xhindosi më shumë Petraqin. Kur thanë: ‘Mbledhja mbaroi’, turma sikur shpëtoi nga zinxhiri. U turrën drejt derës, ishin këputur për gjumë,

Rizai doli nga mbledhja më krenar nga Petraq Nushi. Pas tre vejtsh, e burgosën Rizanë, por pëllëmbë, nuk mundën t’i jepnin.

Shefqet Dobra

====================================================================