PREJ BABËS JAM NË BURG - Nga Shefqet Dobra

PREJ BABËS JAM NË BURG  

Mazllëm Kaso dhe Gëzim Aliçkolli jetonin në qytetin e Lushnjës. Punonin në ndërtim, ishin mjeshtra të vërtetë për punën që bënin, shumë të kërkuar nga teknikët, pavarësisht rrethanave politike. Sefer Torelli ishte një nga agronomët më të njohur për rezultatet e mira në punën e tij, po ashtu edhe Medi Çeliku nga Grabiani; të gjithë nga Korça.

Një ditë të vitit 1987, këta njerëz e panë veten me pranga në duar. Për ta thanë se do të helmonin ujin e qytetit të Lushnjës; një veprim kriminal ky që edhe me kokën e tyre nuk shlyhej dot krimi. Të gjithë flisnin për këtë krim të madh që do të bënin; të gjithë i shanin dhe e meritonin! Si ua mbante zemra të helmonin banorët e një qyteti të tërë? Pse do ta bënin këtë krim? Ne të përndjekurit, sidomos ne që sapo ishim liruar nga burgu, i mallkonim më shumë nga të tjerët, sepse kjo gjë mund të bëhej shkak për fushatë arrestimesh, dhe ne të sapodalët nga burgu do të ishim të parët që do ta pësonim.

Ata hetoheshin, ne të pafajshmit dridheshim. Shumë jetë njerëzish do të shuheshin nga ky veprim makabër! Ç’vlerë do të kishte shuarja e jetëve të njerëzve të papërgjegjshëm, kur mijëra jetë të të pafajshme do të vdisnin nga uji i helmuar?! Pse kjo dynja kishte njerëz kaq të poshtër?! Ishin të shumtë ata që thoshin të dënohen me pushkatim. Ç’qetësi do të gjenin zemrat e tyre për atë që kishin menduar të bënin? Asnjë lloj qetësie, kriminelët nuk pendohen, ata janë të ndërgjegjshëm për atë që bëjnë. Banorët e qytetit kishin filluar të çliroheshin nga makthi i helmimit. Ndjenin urrejtje për njerëzit e etiketuar “me biografi të keqe”. Gjyqi u bë me dyer të mbyllura. Medi Çeliku u dënua me pushkatim, të tjerët me nga njëzetë e pesë vjet burg. Disa ditë më pas i dërguan në Tiranë, “në kaush”, atje vendosej për secilin në ç’burg do ta shkonte.

Një ditë, kur dolën për ajrosje, (aty ishin edhe ordinerët), Mazllëmi u njoh me një nga Kolonja, dhe, (siç e kanë zakon korçarët dhe kolonjarët), nisën t’i lavdërohen njëri-tjetrit: Korçarët thoshin se po të shkatërrohet Kolonja, Korça e ndërton Kolonjën, kurse po shkatërrohet Korça, Kolonja s’mund ta ndërtojë dot Korçën! Debatonin dhe bënin shaka.

Një ditë, Mazllëmi pyeti kolonjarin, Resmiun:

-         Me që je nga Kolonja e njeh dikë me emrin… dhe i tha emrin.

-         E njoh, si nuk e njoh! - iu përgjigj Resmiu.

-         Ku e njeh ti atë?

-         Ka qenë një paloburrë, shumë i poshtër, - i tha Mazllëmi.

-         Pse more, ç’të ka bërë ai?

-         Kur isha djalë i ri më futi në burg për agjitacion, kot fare!

-         Ou! Po tani për ça je dënuar prapë? - i tha

-         Tani, - tha Mazllëmi,- na akuzuan për agjenturë.

-         Ti bëre njëherë burg ç’t’u desh agjentura ty?!

-         Po, ku dimë gjë ne more djalë… Erdhën më arrestuan një mbrëmje në shtëpi. Në hetuesi

e mora vesh që qenkemi marrë me agjenturë.

-         Si u dënove dhe nuk di gjë? Nuk po të kuptoj!

-         Po si të ta them unë more djalë, kështu më akuzuan. Mbas dy jave mora vesh se kishin arrestuar dhe tjerë për të njëjtë gjë. Na kishin bërë një grup të gjithëve sikur takoheshim me një grek në një kasolle në Grabian.

I thashë një ditë hetuesit:

“Po të kishte qenë e vërtetë do të na kishit kapur të gjithëve, bashkë me grekun, e jo një nga një, natën në shtëpitë tona!”

“Edhe grekun këtu e kemi!” - më  tha.

“Atëherë, pse nuk na kapët atje ku takoheshim, na hdhnit hekurat dhe nga nxirrnit prej kasolles të lidhur që ta besonin të gjithë?...

-         U ballafaquat me ndonjë grek?- pyeti Resmiu.

-         Ku ta gjenin grekun?! - tha Mazllemi, - por, nëse ke qenë njëherë në burg, - shtoi

Mazllemi e ke derën hapur, të akuzojnë për çfarë të duan. Mua dhe një tjetër që punonim në ndërtim, bashkë me një agronom të frutikulturë na dënuan me nga 25 vjet burg, kurse një punëtor tjetër që punonte 20 kilometra larg nesh, në grabian e dënuan me pushkatim. Sebep u bë ai maskarai që më burgosi herën e parë, - tha Mazllëmi.

-         Të besoj, të besoj! Burgun e parë të dy e paskemi prej të njëjtit njeri!- tha Rezmiu. Edhe

ty, ai biçsëz ta paska kurdisur? Sa të ligj janë këto operative!

-         Shumë të ligj janë, megjithëse, - shtoi Resmiu, -  ky është im atë!

-         Siiiii? Më fal! - i tha Mazllëmi, nuk ka gjë mos u mërzit,  do të ketë pasur arsye të forta

apo jo se... babai...- shtoi Mazllëmi

-         Aq sa kanë pas për ty, kishin edhe për mua!

-         Qenka interesante!

-         Po pse bre?..

-         Ideali, kur njeriu ka një besim të verbër në diçka, humbet arsyen. Për hir të idealit bën për

tjerët atë që për vete nuk do e pëlqente. At’herë atij i afrohet dreqi dhe i humb mendjen, e shtyn edhe në të keqen e tij.

Mazllëmi e shikonte…

-         Im at, - shtoi Resmiu - me që punonte vetë me sigurimin, desh të më çonte edhe mua në

shkollë që të bëhesha si ai. Unë nuk desha, por atje më dërguan. Kur mbarova shkollën, babi u gëzua shumë dhe më tha:

“Të punosh mirë, të zbatosh deri më një detyrat që të ngarkojnë!”

          Dhe unë me ndërgjegje, i premtova:

“Do jem i përkushtuar dhe i drejtë!”

-         Atë “i drejtë”, ata nuk e pëlqejnë! - tha Mazllëmi

-         Po! Edhe për këtë, ke të drejtë, - tha Resmiu.

Në fillim më çuan të bëja praktikë pas një operativi që kishte mbushur moshën për pension. Për tre muaj vajtëm fshat më fshat dhe për çdo fshat më jepte të dhënat për secilën familje dhe për persona të veçantë. Kur u ndamë, kolegu më tha:

-         Tani mbaji mend porositë që të dhashë! Për këtë tremujor nuk ke shumë për të arrestuar.

-         Si nuk kam shumë për...

-         Do të mësojë vetë puna. Unë isha pa shkollë dhe e kreva me nder këtë detyrë të shenjtë, ti

je me shkollë.... Të mëson vetë puna, të uroj suksese në detyrë! - më tha.

Çdo ditë u bija fshatrave kryq e tërthor dhe isha i kënaqur, madje edhe me ata për të cilët më kishte porositur kolegu. Të gjithë punonin, silleshin mirë, nuk vërejta ndonjë gjë për të dyshuar. Një ditë më thirri shefi:

-         Nuk po punon, je përgjumur, ki kujdes, aktivizohu, të kanë besuar një detyrë të

rëndësishme, e kupton a jo? Babai yt ka qenë i nderuar, mos e turpëro! - më tha

-         Për ideal, nuk po kursehem, jam shumë i preokupuar dhe i kujdesshëm, por nuk kam konstatuar gjë që...

Por shefi filloi të bëhet i mërzitshëm, më bënte vërejtje, më kritikonte për neglizhencë nëpër mbledhje. Pashë që nuk isha i përshtatshëm për atë lloj pune. Kërkova të largohem, por nuk po më hiqnin nga puna. Një ditë e ftova shefin të hamë drekë në një fshat. Ai edhe atje havazin. Gjatë ngrënies, mendova t’i përziejmë pijet, merrnim herë raki herë verë. Bëra sikur u deha.Do ta qëlloja shefin që të më largonin nga puna. Ia futa me grusht, por nuk vonoi shumë dhe mbërriti policia. Më arrestuan. U dënova me pesë vjet burg. Fal amnistisë së vitit 1982, ma falën pjesën e mbetur.

Fillova sërish jetën e lirë. Gruaja punonte shitëse; çdo mbrëmje shkonte dikush që merrte lekët e xhiros ditore, por një mbrëmje i kishin thënë t’i merrte me vete lekët sepse ai person nuk do të shkonte atë mbrëmje. Ime shoqe i futi lekët në çantë dhe u nis drejt shtëpisë.  Kishte vite që e bënte atë rrugë por, pikërisht atë natë, në një kthesë ku ishte errësirë, dikush i hodhi diçka në sy, e qëlloi me grushte e shqelma, i mori çantën dhe e la të shtrirë në rrugë.

Njerzit që e njihnin lajmëruan ambulancën. Unë isha duke pirë kafe me shokët kur më lajmëruan për çfarë i kishte ndodhur bashkëshortes. Shkova në spital dhe ç’të shikoja? Ajo ishte e gjakosur. Sapo u përmirësua ime shoqe erdhën dhe me arrestuan. Më akuzuan sikur ia kisha rrëmbyer unë lekët sime shoqeje. Më dënuan përsëri me pesë vjet.

-         Domethënë, - tha Mazllëmi,- ashtu si ne, edhe ju nuk paskeni qenë grusht, siç thoshte

partia.

-         Po! Dikur edhe unë kështu besoja, - tha Resmiu.

-         Megjithatë, edhe pse ju jeni dënuar shumë, unë ju kam zili!- i tha Mazllemit

-         Pse? – e pyeti Mazllëmi

-         Sepse unë jam dënuar për vjedhje, edhe pse nuk vodha. Kur të lirohem do të më thonë

“ordiner”. Emri më i urryer për një njeri të ndershëm! Do më pëlqente të dënohesha për agjitacion dhe agjenturë si ty, por vetëm “ordiner” mos më thoshin. Ka ofendim më të rëndë, që kur të lirohem nga burgu të dëgjoj kur të më thonë: “Hë se ordiner burrë është! Bëri burg se vodhi”. Kush beson se unë nuk kam vjedhur?! Ndryshe do mendojnë për ju e do thonë: “E zuri halli!”.

Si duket, padrejtësia që im at të bëri jo vetëm ty, iu shpërblye me padrejtësinë kundër meje. Mua gjithë jetën kjo e padrejtë do më vrasë në shpirt. “E ka vërtetuar drejtësia, - do thonë, - ajo drejtësi që, si për ju edhe për mua ka qenë e padrejtë. Gjithë kjo padrejtësi më ndodhi ngaqë unë nuk bëra padrejtësi ashtu si bënte im at”.

-         Mirë more djalë, - i tha Mazllëmi Resmiut, - dhëntë drejtësi Perëndia, meqë nuk ka

njerëzia!

-         Ç’punë ka Perëndia me ne more? Ne e kemi mohuar dhe ajo na ka lënë të bëjmë si të

duam me njëri-tjetrin.

Ca dit pasi shkuan në burg, një lushnjar që kishte bërë takim me familjen, sapo u kthye prej takimit e takoi Mazllëmin. Mazllëmi sapo desh ta pyeste si i kishte njerëzit, ai e shikoi i vrejtur e pas pak i tha:

-         Ju paski merituar plumbin jo njëzetepesë vjet.

-         Pse more, -i tha Mazllëmi

-         Ç’patët me popullin ju?

-          

Mazllëmi po e shikonte.

-         Pse deshët të helmoni ujin që pi populli?

-         Çfar thua?- tha Mazllemi.

-         Kështu më thanë të familjes. Ç`faj të kishin njerëzit ty more?

-         Jo bre, nuk dimë gjë ne për këtë. Ne na akuzuan...

-         Leri këto! Më thanë njerëzit e mi.

-         Po jo ore…

Edhe pse betohej Mazllëmi, ai nuk besonte. Kështu e dinte populli.  

-         Ç’fatëkeqësi!- tha Mazllëmi, - ne jemi dënuar për agjenturë dhe as nuk e dime, a

ekziston një kasolle e tillë, si e përshkruanin ata, kurse populli, na urryeka sepse e ditkërkan që do i helmonim. O ne të shkretët, të gjithë jemi të mashtruar, ne që u dënuam dhe populli që na urren. Se populli kurrë nuk i di “lojërat” që luan shteti; populli duhet të besojë vetëm ça i thonë shokët e partisë, kurrë atë që shikojnë e dëgjojnë vetë. Ky është dhe, ky do jetë populli.

Kur dënuan një person në vitin 1954,  i thanë:

-         E shikon popullin si duartroket?

I dënuari, shikoi sallën me një buzëqeshje, pastaj iu kthye gjyqtarit:

-         Poulli?. Hëh! Më fal zoti kryetar, por populli është si ata qypat e Kavajës, i ke parë kur i rreshtojnë ditën e pazarit. Po të marrësh një shkop dhe t’u biesh njëherë në një anë, njëherë në anën tjetër, të gjitha thërrmohen! Ky është populli!

Duartrokitjet tregojnë vetëm bindje, o shoku kryetar…

Shefqet Dobra

======================================================================================