Pyrgi ishte
një qytet-port i vjetër detar Etrusk në Lacium, Italia qendrore, në
veri-perëndim të Caeres ( Cervetari) sot e quajtur Santa Severa (provinca e
Romes së sotme, Lazio ) ( nga Luisa Banti, 1973. ‘ Etruscan
Cities and Their Culture. University of California Press ).Të iu
rikujtoj që shkrimi më i njohur për Etrusket e lashtë vjen nga kërkimtarët ‘ grek’
Herodotusi Halicarnassus-it (
shek.i pestë para Kr. BC) i cili e spjegonte që Etruskët kishin mërguar nga
Lydia në Itali, bashkëkohaniku i tij Hellanicus-i e thoshte që origjina e Etruskëve këti
populli legjendar ishte pellazgjike, që
jetonin në Greqi para ardhjes së ‘grekëve’.
Në shek.4 BC shkrimtari Anticleides e nadante mëndimin që Etruskët në
fillim jetonin në ishijt Lemnos dhe Imbros
(http://www.livius.org/articles/people/etruscans/
)
Para se
të kaloj në trajtimin e këtyre dy
zbulimeve me vlerë doja të pyesja, çmendojnë historianët shqiptar pë
etruskët dhe etruskishten si gjuhë me vlerë historike e cila sipas shkollarëve
europian është gjuhë që nuk i gjëndet shoqja në botë dhe se shkrimet pellazge
nuk mund të përkëthehen me asnjë gjuhë të botës. A kemi ne si shqiptarët ndonjë
institut që merret me këtë gjuhë dhe historinë e popullit pellazg etrusk dhe
gjuhës së tyre ? A mendojmë që ndonjë herë në të ardhmen e afërt të përgatisim
kuadro profesionale për këtë që shkrova më lart.
Në
një vendtë shenjtë të Pyrgit , në vitin 1964 duke hulumtuar arkeologët i kanë
gjetur tri pllakëza të arta, të vjetra nga shekulli 5 BC.
Pllakëzat i kanë ygavrat në skaje që
nënkuptohet që ishin të lidhura në një mënyrë. Dy nga pllakëzat janë në gjuhën
etruske dhe e treta në atë fenikase dhe sot konsiderohen si “ burim i vetëm i
shkrimit para-Romak në Itali “ .(? )
(pikëpyetja nga fxh )
Libri i artë Etrusk është një zbulim me vlerë për
historinë tonë të lashtë, pasiqë është gjetur në Bullgari, ish tokat
ilire-thrakase ( Dardani ). Në Maj të vitit 2003, Muzeu nacional Bullgar në
Sofje e bëri publike në libër shumë të lashtë po ashtu nga fletëzat e arta
23,82 karatësh të lidhura me dz rrath po ashtu të artë, Në fletëzat me përmasa
5x4,5 cm janë të shkruara fjalë në
etruskishte.Besohet që përbërja e librit është bërë ndonjë ceremoni mortore të
ndonjë aristokrati të kohe të Kultit të Orfeut.Zbulimi bullgar është një
verzion komplet i librit të këtij lloji në botë, i vjetër nga shekulli i 6 BC.
Është interesant të shkruhet që një burrë 87
vjeçar, anonim , ia dhuroi muzeut këtë libër, të cilin ai e kishte gjetur në
tokë duke si ushtar, 60 vjet më parë ( 1943)
në kanalin e lumit Struma- në jugperëndim të Bullgarisë. ( shiko më
shumë në John A. Tvedtnes, “Etruscan Gold Book from 600 B.C. Discovered,” )
Një mendim
për t u thelluar, është e ditur që Etruskët kurrë nuk kanë qenë në
Bullagari ( të sotme, dihet gjithashtu që edhe leximi i këtyre zbulimeve nuk
është i sigurt pasi si e shkrova edhe më lart ‘‘sipas shkollarëve europian është
gjuhë që nuk i gjendet shoqja në botë dhe se shkrimet pellazge nuk mund të
përkthehen me asnjë gjuhë të botës’’, atëherë a mos ishte kz ndonjë shkrim
trakas ?
Besohet që përbërja e librit është bërë ndonjë ceremoni
mortore të ndonjë aristokrati të kohe të Kultit të Orfeut.Zbulimi bullgar është
një verzion komplet i librit të këtij lloji në botë, i vjetër nga shekulli i 6
BC.
Një mendim
për t u thelluar, është e ditur që Etruskët kurrë nuk kanë qenë në
Bullagari ( të sotme, dihet gjithashtu që edhe leximi i këtyre zbulimeve nuk
është i sigurt pasi si e shkrova edhe më lart ‘‘sipas shkollarëve europian
është gjuhë që nuk i gjendet shoqja në botë dhe se shkrimet pellazge nuk mund
të përkthehen me asnjë gjuhë të botës’’, atëherë a mos ishte ky ndonjë shkrim thrakas ?
Fahri Xharra, 26.11.18
Gjakovë
===========================================================================
No comments:
Post a Comment