Monday, October 8, 2018

"Heqet" - Perëndesha e lindjes - Etimologji

hqtfrog determinative

Heqet (Heqat, Heket) ishte një perëndeshë e lindjes, krijimit dhe e mbirjes së grurit. Ajo u përshkrua si një bretkocë, ose një grua me kokën e një bretkocë, duke tradhtuar lidhjen e saj me ujin. Si perëndeshë uji, ajo ishte gjithashtu një perëndeshë e pjellorisë, ku ajo ishte veçanërisht e lidhur me fazat e mëvonshme të punës. Në këtë mënyrë, titulli i "Shërbëtorëve të Heqet" mund të ketë qenë një titull që u aplikohet priftërinjve të saj të cilët ishin trajnuar si mamitë. 
Heqet gives life to the boy on Khnum's pottery wheelEgjiptianët e lashtë panë mijëra bretkosat të shfaqeshin përgjatë lumit në kohë të caktuara të vitit dhe hieroglifet egjiptianë të tadpol 
(Tadpole përcaktuese)
Kjo pamje e amfibit erdhi për të simbolizuar frytshmërinë, bollëkun dhe jetën që vjen. Hieroglifi i bretkosës është përdorur gjithashtu në shprehjen webem ankh ('përsëritja e jetës') në lidhje me rilindjen e të ndjerit në jetën e përtejme.
Ajo mendohej të ishte gruaja e Khnum , zot i cili krijoi burra në rrotën e tij të poçarit dhe ajo i dha të sapokrijuarit frymën e jetës para se fëmija të vendosej të rritet në barkun e nënës. Ajo u konsiderua gjithashtu si gruaja e Horusit Plaku në mitet e Osiris - ajo u përfaqësua në funeralin si një bretkocë, simbolike e jetës dhe pjellorisë pas vdekjes.
Në historinë e trefishtëve që do të ishin faraonë, ajo ishte perëndeshë e magjike "nxit lindjen", në një mënyrë të paspecifikuar.

Heqet in Frog FormNë kolonadën e lindjes të Hatshepsut (1473-1458 pes), Heqet, ishte me Khnum , i cili e çoi Ahmose në dhomën e birrës. Ajo gjithashtu u përshkrua si perëndeshë që mbante shenjën e ankhës së jetës në Hatshepsut dhe ka , duke përmbushur punën e saj si dhënës i jetës tek fëmija i sapokrijuar.
Ajo fillimisht shfaqet në tekstet piramidale ku ajo ndihmon faraonin të ngjitet në qiell ( Tekst piramidal 1312 ). Ajo është gjithashtu e lidhur me mitin e Osiris në "Funeral të Osiris" në Iunet (Dendhera):
Osiris, ithyphallic dhe mjekër, në formë mummied, shtrirë në bier e tij; mbi këmbët e tij dhe trupin e tij rri pezull dy hawks. Në kokë ulet Hathor , "Zonja e Amentet , e cila qan për vëllanë e saj", dhe në këmbë është një bretkocë, simbol i perëndeshës Heqet, nën bier janë një zot ibis që mbanë Wedjat [Syri i Horus ose Ra ], dy gjarpërinj, dhe zotin Bes .

- Wallis Budge, EA 1904, Zotat e egjiptianëve: Vëllimi 2 , f. 136

Si e tillë, ajo nuk ishte vetëm një perëndeshë e lindjes, por e rilindjes, për shkak të fuqive të saj që jepnin jetë: 
Ndërsa lindja e Horusit u bë më e lidhur ngushtë me ringjalljen e Osiris, kështu roli i Heqet u bë më i lidhur ngushtë me ringjalljen.Përfundimisht, kjo shoqatë çoi në amulet e saj duke fituar shprehjen 'Unë jam ringjallja', dhe rrjedhimisht amuletat u përdorën nga të krishterët e hershëm.

Amulet e Heqetit mbaheshin nga gratë për t'i mbrojtur ato derisa të lindnin. 

Heqet ishte kështu një hyjnie e rëndësishme në jetën e përditshme të popullit egjiptian, veçanërisht për ato të grave të Egjiptit, qofshin ato mbretëresha, pleq, mamitë, nënat apo nënat që do të ishin.

Etimologji

Mendoj se është më se e qartë tashmë pas leximit të tekstit se ç'kuptim ka emërtimi Heqet, pra kjo perëndeshë e pjellorisë ishte një mami e asaj kohe e cila ndihte në lindjen e bebeve duke i ndihmuar nënat e tyre për heqjen e femijës, qitjen jashtë të tyre, daljen në jetë të jetës vet - ringjalljes.
Tek gjuha shqipe ky ëmërtim mer kuptim të katërfishfishtë ajo i jep në të gjitha rastet kuptime të plota në bazë të funksionit që ka patur kjo perëndeshë me moshë mbi 100 000 vjeçare dhe pikërisht kemi:
Heqet = Ajo që heq, i hiqte, i tërhiqte fëmijet nga barku i nënave = Mami.
Heqet = Ajo që i Qet, i qit i nxjer në jetë femijët dhe bimet e reja mbi tokën Amë
Heqet = E qetë, e urtë e ditur e mençur si Amat; mëmat vet.
Dhe e fundit edhe me e bukra: Heqet është ajo që sillte përsëriste të ardhurat e tokës, e prodhimet e Bëra prej saj, nuk ka si të mos quheshin: Bêrheqet; bereqet.

Fjalori i shqipes ofron:

BEREQET m. bised.
1. Drithë; të lashtat e mbjella dhe prodhimi i tyre. Bereqet i mbarë. Farë bereqeti. 
Vit me bereqet. Hambarët e bereqetit. Bëj bereqet. Mbledh bereqetin. Me bereqet! ur. Bereqetin e njeh drapri. fj. u. 

Kjo është gjuha shqipe forca e saj magjike, e pashterueshme, hyjnore!


Aleksander Hasanas
Gjuha shqipe etimologji - Korçë më: 10/8/2018

No comments:

Post a Comment