Brahim Ibish AVDYLI:
GJUHA SIMBOLIKE SHQIPE
DHE GJUHËT E TJERA KONVERTUALE
(I)
-“Historia
e vërtetë e njerëzimit do të shkruhet vetëm atëherë kur do të marrin pjesë në
shkrim shqiptarët”
Maximilian
Lambertz
Sa për të
njoftuar publikun tonë lexues, po ua tregojmë peripecitë tona me gjuhën e parë
e të folur të njerëzimit, gjuhën e vjetër, që është gjuha shqipe.
Disa thonë se ajo
është shkruar nga Kongresi i Manastirit,
më 1930, e disa thonë se ajo ka qenë e shkruar edhe më përpara, p.sh. nga
Sumerishtja. Një analist të përkryer të saj e kemi në Shqipëri, e ai është miku
im, Anastas Shuke. Disa të tjerë
thonë se fillon të shkruhet nga Sankskritishtja. Ate e ka studiuar Petro Zheji. Ndër pasuesit e tij, po e theksoj
Agron Dalipajn...
Është e vështirë
që të lexohen mirë vizatimet e para, grafikat apo shenjat Thotit, pra gjërat e vjetra mija vjeçare. Qindra herë kthehemi në filllim.
Mijra vjet më
parë, kur ka filluar të flasë njeriu, e cila mund të quhet nga disa
personalitete, e njërin nga këto personalitete po e parafrazojnë me fjalët e
mira e qëllime të vërteta, ka qenë një gjuhë imituese e zhurmave natyrore, të
cilën Fredi Balaj e quan si gjuhë onometopeike, të kuluar e
gurgulluese, praktike dhe njërrokshe, sugjestionuese dhe dehëse,[1] si
një oqean nga i cili formohen gradualisht provat e para të folura të
njerëzimit. Në këtë kohë fillon gjuha e parë e njerëzimit, por gjuhëtarët e
botës nuk kanë mendime të përbashkëta. Një pjesë e tyre janë rob të shkrimeve
të vjetra, të nxjerra në opinion. Në radhë të parë, janë gjuhët artificiale. Ato kanë lindur shumë më vonë në histori
dhe e kanë pasur qëllimin shkatërrues për gjuhët paraprake.
Mjerisht, pjesa
dërmuese e shkencëtarëve bien pré e literaturës së lexuar greko-italiane. Ka
gjuhëtar më të mirë e që janë shqiptar, si Spiro
Kondo, Niko Stylo, Arif Mati, Eqrem M. Zenelaj, Mëhill
Elezi, Dhimitër Pilika, Muharrem Abazaj, Anastas Shuke, etj. Anastas
Shuke, e deshifron gjuhën shumerike,
përafërsisht 5300-5200 vite, pra 3300-3200 vite p.e.s., ndërsa, për veten time, jam zhytur në deshifrimin e alfabetit
diellor, para gjuhës shumerike. Thonë se shkronjat e Vinçës, janë diku 6000
vite p.e.s.
Kodi i zbërthimit
të këtij misteri të mbarë njerëzimit, zë fill me Fjalën. Zotri Kastriot Melyshi,
na e thotë:
“Çdo fillim ka të
bëjë vetë fjalën. Në Bibël shkruhet se <fjala ishte e para dhe me te u
bë gjithçka>...”[2]
Në fakt, gjuha shqipe ka qenë në fillim, në zanafillë, fjala e parë e Biblës, të
shkruar në gjuhën shqipe, “Nephillim”, ndonëse
është përkthyer në 2000 e sa gjuhë të botës, por këtë thënie shqipe dhe gege
nuk ka mundur askush që ta përkthejë.[3] Dokumentohet
pra se gjuha shqipe ua ka dhënë të
gjitha gjuhëve të tjera rrënjët e veta, të cilat kanë lindur në radhë të
parë nga gjuha shqipe, e ka marrë prej
tyre këto fjalë me shtesa e papashtesa. Pa e njohur etimologjinë, nuk mund
t`i studiojmë mirë këto gjëra të gjuhësisë.
Do të kthehemi më
vonë te etimologjia dhe gjuhësia, por në radhë të parë të themi se pas Kongresit të Drejtshkrimit,
të mbajtur në Manastir, sot nën Maqedoninë Veriore, me 1930, thika e dytë në
zemrën e kombit shqiptar, vie nga këto dy “disciplina
shkencore”, gjuhësia dhe etimologjia zyrtare e gjuhës shqipe, e cila
mbikëqyret prej armiqve më të afërt me shqiptarët, në radhë të parë të të ashtuquajturëve
“greko-serbë”; dhe e të tjerëve varg
e vi, nga bota, deri te organizata ndërkombëtare, si OKB-ja, që e ka venë në
listën e gjuhëve “të vjetra” gjuhën
ruse, si “gjuhë zyrtare”, e nuk e marrin apo nuk e njohin gjuhën e parë
të botës e të njerëzimit-gjuhën mëmë, gjuhën
shqipe.
E dimë se Sorrosi është multimiliader i botës, por ai qe disa apo dhjetra
vite finacon mafiet serbo-greke për ndarë në mes tyre kombin shqiptar dhe për
ta sunduar Serbia e Greqia, përndryshe do të zhdukeshin si më të parat shtete.
Zatën, ato i mbishikojnë “studiusit”
shqiptarë dhe i dirigjojnë me duar të padukshme e indirekte, edhe “studiusit” e “mëdhenj” shqiptarë, si Eqrem Çabej, Anila Omari e Kolec Topalli,
të cilët nuk e njohin etimologjinë
dhe e nxjerrin "shkencërisht"
shqipen 93% të huazuar dhe 7% e lënë në diskutim.
Nuk jemi të parët
që kemi polemizuar gjatë këtyre viteve, madje një pjesë e jona është bërë themeluese
e Akademisë Alternative Shkencore, që
të kemi mundësi të konstatojmë mirë ndaj Kolec Topallit, Anila Omarit, e të
tjerëve, si pjesëtarë të Akademisë së
Shkencave të Shqipërisë.
Po ua rikujtoj njëherë një nga shkencëtarët e
albanologjisë, Akademikun e Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, Akad. Prof. Dr.
Idiz Ajetin, i cili thotë:
Pra, gjuha është e para që ia ka bërë të mundur njeriut
që të dallohet nga bota shtazore dhe të quhet njeri, që di të mendojë e të
flasë. I dituri do t`ua lë porosi
përvojën e mirëfilltë të të gjitha gjeneratave paraprake dhe ta shprehë madje me shkrim miliona vite
përpara gjeneratave të reja, në vazhdimësi. Njeriu i kohës sonë nuk e
lodhë mendjen apo nuk e futë në punë aspak kokën të sqarojë shkencorisht pse na
quajnë dardano-albanë, i pari fis
nga territori i Yllirëve, me trekendëshin NISH-SHKUP-SOFJE, i cili
ka qenë tekstualisht trekëndëshi më i mirë i krijimit të parë të gjuhës sonë, gjuhës shqipe[5]. Aq
më pak, ata nuk i studiojnë mirëfilli iliro-shqiptarët,
sikur të zgjoheshin më vonë e flasin jerëm, prej gjumit shekullor. Kjo po na kthen
vetëm në fillim të shkrimit. Kodi i
zbërthimit të çdo misteri lidhet me fjalën, si p.sh. te Petro Zheji, i cili thot se në qendër
të librit të tij është “Fjala”. si në
librat e shenjta.[6]
Çdo libër i feve fillon me fjalën,
shkrimin e leximin. Askush deri më sot nuk e ka ditur se në 12 pllakat e zmeraldit jeshil, të
formuara prej një materiali, të cilave nuk
u dihet përmbajta, e as që mund të asgjësohen, kjo sentencë së pari thuhet.
Në të vërtetë janë të bëra në atë material i cili mund
t`u rezistojë të gjitha elementeve dhe substancave të botës, por në krye të
tyre i kanë të shënuara fjalët profetike: “Lexo dhe mëso!”. Drita mbrenda ndërgjegjes të atij që di të lexojë përsëri rizgjohet,
sepse drita e madhe, që është brenda njeriut, brenda zemrës, është drita e
gjëdhendur në ato pllaka zmeraldi.
Këta pllaka sot janë qarta. Në radhë të parë janë sjellur
në shqipen tonë e gegërishte, të përkthyera të gjitha pllakat origjinale, nga Dr. Maurice Doreal; në gjuhën italiane
nga Elipo Lupo, e në gjuhën shqipe
nga Skënder Hushi, i ndihmuar nga
fëmijtë e tij, Erini dhe Romina, të shkruara prej Thotit të Atlantidës, 12.000 vjet p.e.s., i shpëtuar nga përmbytja e Atlantidës,
në mes të Britanisë së Madhe, Irlandës e Islandës dhe Amerikës. [7]
Këto pllaka, të cilat mbahen ende sekret nga shtetet që i ruajnë, janë të mbushura me shenjat e gjuhës së parë simbolike të
Thotit të Atlantidës nëpër të gjitha portat
e këtyre simboleve, shkrimeve me alfabetin fonetik të tij, janë çelësi për të hyrë tek e vërteta, tek
e drejta, tek hyjnorja.
Në të vërtetë, këto janë fusha mendimesh. Të gjitha ligjet e rregullat që evoluojnë midis njeriut
material, shpirtëror e intelektual e fuqizojnë dëshirën e mëtutjeshme të dijes
e studimit. Neve na futë pakrahasimisht etja për dijen e vërtetë, për diturinë
e saktë, për njohjen sa më shkencore, për DRITË, për Diell, anipse nuk na e “dëshirojnë” në radhë të parë armiqtë e
pakursyer, të cilët nga veriu e jugu çdo minutë të vetëdijes së tyre nuk i
kursejnë të na e kthejnë kokën mbrapsht, pra në mosdije. Këtë etje të madhe nuk na e japin as shqiptarët “shkencëtarë” e as të huajtë, që kanë
filluar vonë t`i kthejnë sytë nga kombi i shkapërderdhur nga robëria e pa
shpirtë rreth e rrotull tij. Po e themi se ajo mund të dokumetohet në histori,
me Lojërat Olimpike, 776 vite para lindjes së Krishtit, pra 2796 vite prej këtij viti, sepse
armiqët tanë bëjnë përpjekje për të na lënë në “shekujt e errët”[8] dhe
të fillojmë prej botimit në gjuhën artificiale “greke” dhe “latine”, të
cilat kanë dalur prej shqipes, por e vjedhin këtë kohë dhe këto akte. Nuk u
dashka që ta njohim të vërtetën!...
E vërteta është e vërtetë, sepse çdo lakim nga kjo ka të bëjë
me lakimet e qëllimta, me gjënjeshtën e të pavërtetën. Në radhë të parë e
kanë harruar “dijetarët” se kush janë
ata që na kanë quajtur neve “albanë” , e studiusit e çështjes së
albanologjisë, “albanolog”. Gjuha shqipe ka filluar
të thirret nga latinët "gjuha albane" apo "Albanensis-e",
ndërsa "Albaniorum"- shqiptarët dhe "Albania"-Shqipëria.[9]
Mos të harrojmë ato që i thashë më parë dhe kanë qenë të dhëna edhe në faqen
time provizore, me të gjitha gabimet ortografike. Në të vërtetë, mos i harroni
disa shkencëtar, si Maximilian
Lambertz, me këtë thënie në krye të
këtyre artikujve shkencor, apo të G. W. Leibniz, e të tjerë, që na i hapin sytë të shikojmë më
tutje, apo më thellë, në kohëra më të vjetra. Po e marrim edhe një, nga kohët
antike, Gaius Plinius
Sekundus, i cili ka thënë se “ilirët
e kanë krijuar të parin alfabet dhe romakët shkrimin e tyre e morën nga ilirët”.
Ate e kanë patur nëpër duar prej themelimit të kësaj gjuhe (latine) dhe gjuhëve
të dalura prej latinishtes, të krijuara më vonë.[10]
Normalisht, nuk e përsërisin tjetër, përderisa nuk e thonë vetë shqiptarët.
Siç e thotë Akad.
Prof. Dr. Idriz Ajeti, në këto
qëllime nuk duhet të kemi as fijen më të vogël të tendenciozitetit dhe ta
arrijnë nëpërmes të punës sonë sistematike, dhe pikërisht ata që janë të
zhveshur nga paragjykimet.[11]
Çdo trajtim fillon nga gjeneza. Në këtë rast, nga gjeneza e parë e gjuhës shqipe. Niset
nga hipoteza, nga ha-mendejt e njeriut, çka e ka bazë mendjen e njeriut, që di
të mendojë e të shqyrtojë. Njerëzit e mëdhenj japin ato që ua zë mendja, si
mendime e konkluzione të tyre, me aq sa e njohin dhe e dinë ata. Në lidhje me
shkencën e historisë e të gjuhësisë, këto
janë hipotezat e njeriut. Një hipotezë që nuk dëshmohet e vërtetohet si
mendime të vërteta të njerëzve për këtë çështje, nuk ngrehen në teori. “Historia
është mësuesja e jetës”, e thotë fjala e urtë latine. Ka mendime të shumta në
botë për këtë çështje të gjenezës. Midis shkencëtarëve të ndryshëm të botës nuk
mund të ketë pajtime të mira e të menjëhershme, por duhet të bëhen prova sa më të
vërteta e sa më shkencore, që të arrihet një gjë e tillë.
Zgjidhja vie vetëm nga shkenca, siç thoshte Akad. Prof. Dr. Idriz Ajeti, sepse të painformuarit mund të ngatërrojnë çështjen,
ashtu siç ndodhë me shumë probleme nga fusha e historisë e gjuhësisë, edhe me
vetë çështjen e gjenezës së gjuhës shqipe.[12]
“Studimi i trashëgimisë kulturore të një populli ka për
qëllim që përveç të tjerash, të dëshmojë vetëmohimet e tij të mëdha dhe
qëndresën në mbrojtjen e të drejtave vitale dhe themelore për një jetë të
denjë, njerëzore në trevat e tij të gjëra ku jeton me shekuj. Kjo është e
nevojshme para së gjithash për ngritjen e vetëdijes së popullit, sidomos të
brezit të ri.”[13]
Po e themi se
janë të paqëndrueshme shumica e gjykimeve të tjerëve për çështjen e studimit të
së kaluarës, në ate të cilën e kanë shkruar dhe po e shkruajnë mëtutje në
librat e historisë, kulturës, gjuhësisë, etimologjisë, apo edhe në zbulimet
arkeologjike, sidomos në parahistori, nga të ashtuquajturit “shkencëtar shqiptar”, por edhe botëror.
Harrojnë ata se iliro-pellazgët janë kombi i vërtetë i tërë njerëzimit të botës
dhe ai ua ka hapur sytë me anë të simboleve,
e të cilat janë forma e parë e shkrimit apo grafikës së tyre, me të cilat lidhet
koha e parahistorisë me kohën e epokës së re.
Nuk duhet te jemi
kokulur ndaj këtyre shkrimeve, të cilat gjenden dikund e na shqetësojnë,
megjithëse autorët aspak nuk i njohin gjërat e tilla, ose janë të “dërguar” përpara nga lëvizjet e tyre të
mendimit dhe nuk e njohin të drejtën e të vërtetën shkencore. Gjuha e mendimit të vjetër njerëzor ka qenë
mendimi simbolik, i shprehur me figura, me simbole, me grafika.
Shkencëtarët
duhet t`i njohin këto gjëra. Nuk duhet të nisen nga mënyra e papërkufizuar, pa
e ditur se prej ku janë nisur këta njerëz me këto gjykime. Nëse nuk e kanë
zotëruar këtë disciplinë shkencore, apo e kanë lënë kështu prej mungesës së
njohurive, ose prej rrugës së gabuar shkencore, e bëjnë me qëllim që ta
shkatërrojnë këtë gjuhë të vjetër, gjuhën shqipe, që është gjuha mëmë për të gjitha
gjuhët. Siç shprehet Taulant
Hatia, në parathënien e veprës së Xhuzepe
Krispit, duke rekomomanduar shkrimin e tij të gjuhësisë e albanologjisë “Memoria sulla lingua albanese”, të
botuar në Palermo, më 1821, është gjuha
shqipe nëna e gjuhëve[14]
dhe kjo gjuhë jo vetëm që flitet ndër mija vjeçarë në Shqipëri, në Epirin Jugor
apo Çamëri, në Maqedoninë Veriore, në Kosovë (që ka qenë më madhe, si
Dardania), në Serbi, Malin e Zi, në Kroaci, në Italinë Jugore dhe Siçeli, në
Turqi, pjesërisht në Bullgari e në Rumani, por flitet më pak në vendet e tjera
të botës.
Ne, do të shohim këtë
gjë më vonë, sepse janë shumë vende që e kanë për bazë gjuhën shqipe dhe
harrojnë apo nuk e njohin shkencëtarët këtë gjuhë.
Nuk do mend se
gjuha shqipe është gjuha e vjetër, është gjuha mëmë për të gjitha gjuhët; është
baza e etimologjjisë së të gjitha gjuhëve prej Indisë e deri në
Amerikën Latine; është gjuha e shenjtë
fonetike e Thotit.
Kohët e fundit po vërtetohet se gjuhët e vjetra, psh. ajo shumerike
dhe gjuha shqipe janë nënë e bijë
dhe shumerikja është bija e shqipes.
Shkurt, po
detyrohemi që të bëjmë një sprovë të denjë të kësaj teme. A do ta shohin apo a
do ta pranojnë njëherë opinioni i gjërë shqiptarë e botëror vizionin tonë, kjo
varet sa ne i gjurmojmë këto tunele të paditura shkencore dhe se sa janë të
shkëputur nga politika ditore apo edhe nga injoranca që e ka mbuluar këtë
shkencë të njerëzimit. Shkenca nuk varet nga persiatja e jonë dhe nuk varet nga
mendimi i njeriut.
Gjithçka që shkuhet prej atyre që quhen njerëz, janë mendime
të njeriut, qoftë i pasur apo i mëkëmbur, prej klasave skllavopronare e deri më
sot, të cilët i kanë mjetet në duar të tyre. Mendimi shkencor bazohet në teori të nxjerrura nga përvoja e gjatë e njeriut,
e cila, na është e vërtetuar tri herë si mendim shkencor, si “e saktë”. Atëherë,
kjo ka rrënjë të thella nga përvoja e gjatë njerëzore.
Çdo gjë që shkruhet nga njeriu, janë meditime të njeriut. Shkenca bazohet mbi fakte të dëshmuara, të shqyrtuara
në të dhëna të dijeve e të së vërtetës. E
vërteta e dijes, si ka thënë ndër të parët, Thoti, nga përvoja e jonë e hershme, është drita e vetëdijes sonë. Thoti,
i pari i njerëzve, iliro-pellazgë, që flet shqip, e asnjë gjuhë tjetër, edhe
nëse ka lindur prej Nënës e jo i ardhur prej ZOTIT, e çka është NJERI i takon
NJERËZORES, prandaj njerëzorja e ka DIJEN e DRITËN, si ZANAFILË të veten, është
përfshirë e tëra në DIJE TË NJERIUT,
pra ai DI, është U DI, arbërisht, “Unë e DI”, siç thotë Xhusepe Katapano:
a) u gdhi, agoi, u shfaq
drita, u bë dritë;
b) unë di, unë i njoh.[15]
Do të shohim edhe
në vazhdimet tona...
[1] Fredi Balaj, “Gjuha që bota flet dhe simbolika e germave”, Fral 2000, Tiranë
2017, faqe 7.
[3] Shikone shkrimin tim, në faqen e „web“-it
provizor “Edhe njëherë për shqiponjën dhe
shqiptarët-I”, të dhënë në http://www.brahimavdyli.ch/shqiponja-dhe-shqiptarët-1/
.
[4] Akad. Prof. Dr. Idriz Ajeti, „Për të vërtetën shkencore“, Akademia e
Shkecave dhe e Arteve
të Kosovës, libri 33, Seksioni i Gjuhësisë dhe i Letërsisë, Grafoprint,
Prishtinë 2006, faqe 155.
[5] Shikoni po deshët veprën time, Brahim
Avdyli, „Sondazhe për Kosovën dhe kufirin
e saj“, SHB „Lena“, Prishtinë 2019, faqet 36-37.
[6] Petro Zheji, „Shqipja dhe Sankskritishtja“, Vëllimi i
parë, Tertiumdatur, Tiranë 2005, faqe 11.
[7] Skënder Hushi, „Thoti i pavdekshëm na zbulon Atlantidën“, EMAL, Tiranë 2009, faqe
13-14.
[8] Shikoni veprën historike të
Arif Matit (Aref Mathieu), "Mikenët-Pellazgët, grekët ose
zgjidhja e një enigme", Plejad, Tiranë 2008,
faqe 23.
[9] Lexone po deshët pjesën IX,
në faqen time provizore, „Evropa e
Bashkuar dhe Shqiptarët- Shpallime për Evropën e Bashkuar dhe Shqiptarët, prej
gjenezës e deri më sot“, pjesa e rishkruar e korigjuar, në http://www.brahimavdyli.ch , apo Engëll Sedaj,"Gjuha Latine, 10, për të gjitha
gjimnazet", Libri Shkollor, Prishtirnë 2011, faqe 234.
[10] Po aty, te ky artikull i imi, në faqen
provizore https://www.brahimavdyli.ch/shpalime-për-evropën-9/
.
[11] Akad. Prof. Dr. Idiz Ajeti, „Për të vërtetën shkencore”, e cekur më
lartë, faqe 14.
[12] Po aty, faqe 21.
[13] Po aty, faqe 22.
[14] Taulant Hatia, „Dy fjalë për autorin“ faqe 5-6, në
veprën e Xhusepe Krispit, “Shqipja, nëna
e gjuhëve/gjuha e lashtë e zanafillës me të cilën fliste Homeri”, Plejad,
Tiranë 2009.
No comments:
Post a Comment