Athina Bino: Poete më bënë rrëfimet e bukura të gjyshit tim

Tregojuni fëmijëve përralla e ninulla dhe nuk do zhgënjeheni

Athina Bino: Poete më bënë rrëfimet e bukura të gjyshit tim
Nga Vepror Hasani

 

Po afronte dita e dasmës, - nis të na tregojë jetën e saj, Athina Bino, banore e qytetit të Korçës, sot poete e mirënjohur, e adhuruar prej lexuesve të saj, veçanërisht nga fëmijët sepse njihet edhe si poetja e tyre. I fejuari, bashkëshorti im, më solli një fustan nusërie të gjatë, të bardhë e të bukur deri në fund të këmbëve. Nuk i kisha mbushur të 19-at, fluturova nga gëzimi, fustani paskësh qenë gjëja më e veçantë në jetën e një vajze. S’më pritej sa ta vishja. Doja të dilja një çast e më parë para babait dhe nënës që të më shihnin, dëshiroja t’i bëja të lumtur dhe ata.

Ne ishim familje e madhe: 5 motra dhe 3 vëllezër, prindërit kishin sakrifikuar shumë për të na rritur, Më fejuan me birin e një tregtari të mesëm; partia i kishte shpallur të deklasuar, por babai edhe pse ishte komunist (ushtarak me akademi), nuk i vuri shumë rëndësi deklasimit të familjes së dhëndrit, por gjithsesi tregohej i kujdesshëm. Edhe motrat mezi prisnin të më shihnin të veshur me fustan nusërie.

E vesha me një frymë, ngrita flokët lart, topuz, dhe vura kurorë. Motrat më vështruan me habi: “Sa e bukur u bëre Athina, më thanë, je motra jonë më e bukura në botë! Pa vonuar shumë dola para babait dhe nënës, isha më shumë se e lumtur. Edhe babai dhe nëna, u mrekulluan nga pamja që kisha marrë, u lumturuan po aq sa dhe mua, por kjo zgjati vetëm disa sekonda. Babai dhe nëna u vështruan sy më sy, ata kuptoheshin edhe pa folur.

U iku buzeqeshja që u shndërriti pak më parë. “Nuk do ta veshësh!”- më tha babai. Dhe unë e dija pse më tha ashtu.  “O baaa…”- ia ktheva, por nuk fola dot më shumë, lotët po më rrëshqisnin pa u ndalur. Babai ndjeu keqardhje, por i duhej të ishte i fortë. “Nuk do të veshësh fustan të gjatë dhe pikë, - përsëriti, - nëse e shkurton vishe!”

Princesha e gjyshit

 Me të dëgjuar fjalët e fundit të babait, vrapova te dhoma e gjumit dhe hoqa fustanin, motrat më ndihmuan ta përthyeja në dysh, e shkurtuam aq sa e lejonte partia, sepse dalja e nuses me fustan të gjatë në dasmë nuk lejohej. E vesha, por m’u duk vetja si fuçi, mbeta më shumë se e trishtuar. Vetëtimthi, m’u kujtua rrëfimi i gjyshit për princeshën e vogël, në atë kohë edhe unë  isha ende fëmijë, shkoja në shkollën fillore, isha 8 vjeçe. Përshkrimi që i bëri gjyshi princeshës më mbeti në mendje, e mbaj mend edhe sot e kësaj dite. Ajo ishte bijë mbreti, shumë e bukur; tre trima ishin roje të saj, gjithë djemtë e mbretërisë donin ta merrnin për nuse. Edhe ajo vishej me fustan të gjatë deri në fund të këmbëve, bukuria e saj çmendte gjithë dynjanë. Atë natë që ma tregoi gjyshi këtë përallë kaq të bukur, nuk fjeta fare, u ngrita herët dhe gjithçka që kisha dëgjuar për princeshën e shkruajta në vargje:

Na ishte, seç na ishte,

Na ishte njëherë një mbret,

Një princeshë kishte,

Dhe tre trima me fletë.

Kjo ishte vjersha ime e parë, kur ia tregova gjyshit, mbeti i habitur, më mori në krahë dhe më ngriti deri te qielli, (kështu m’u duk mua), dhe më puthi: “Ti je vërtetë princeshë”, - më tha. Kur isha në klasën e katër fillore, nisa të shkruaj edhe te “Gazeta e murit”. Shkruaja hartime  shumë të bukura, mësuesit e letërsisë m’i lavdëronin para klasës, më pëlqente piktura, kënga, vallja, muzika në përgjithësi, vishesha bukur, thjesht dhe pastër.

Shqepe fustanin!

Por tashmë nuk i ngjasoja më princeshës që kisha ëndërruar. E veshur me një fustan si fuçi, tejet e mërzitur, u paraqita para babait dhe nënës dhe hodha sytë mbi ta. Prita çdo të më thoshin. Babai dhe nëna u shëmtuan në fytyrë, mbetën të trishtuar nga ajo që panë. Një çast qëndruan të heshtur, pastaj u vështruan sy më sy, ata kuptoheshin pa thënë qoftë edhe një fjalë të vetme. Heshtja zgjati edhe një grimë më shumë nga sa e prisja. Pastaj babai foli: “Shqepe fustanin! Dukesh sikur je veshur me fustanellë, nuk ngjan fare me fustan nuseje. Do të dalësh me fustan të gjatë!

Nuk isha e sigurtë nëse i kisha dëgjuar mirë fjalët e babait apo jo, ndenja edhe një çast si e mpirë, pa ditur çfarë të bëja. Babai e kuptoi dilemën time: “Do të dalësh më fustan të gjatë!” – përsëriti. Mbaj mend që iu hodha në qafë, e përqafova me një dashuri që nuk e përshkruaj dot, e putha në kokë, në faqe, në ballë e ku munda. Gjithnjë i kisha dashur fort prindërit e mi, ata bënin gjithçka për lumturinë tonë.  

Babai, për 20 vjet me radhë, shkoi kudo që e dërgonin, në çdo cep të Shqipërisë, kur e çuan në Burel linda unë, (isha fëmija i tretë), më parë kishte qenë në Vlorë, pastaj në Berat, në Skrapar e Sarandë. Kënga me vargjet “Ku s’kemi shkelur, ku s’kemi shkuar, dukej sikur ishte shkruar enkas për familjen Bino. Shtegtimi ynë zgjati deri në vitin 1964, kur u stabilizuam përfundimisht në Korçë.

Nëna ishte nga Fieri, ajo u bë për ne 8 fëmijët, edhe edukatore, edhe mësuese edhe rrobaqepëse dhe gjithçka tjetër; nuk u lodh kurrë, na qëndroi pranë deri sa u rritëm.

Dashuri për prindërit

Dashurinë për prindërit e shprehja edhe me vargje; shkruaja vazhdimisht poezi, por rallë ua tregoja, vetëm kur më pëlqente poezia. Ata ishin martuar në dhjetor, megjithatë unë besoja se atë ditë kishin çelur lule. Në një përvjetor të martesës së tyre shkruajta:

Mos u çuditni me këtë histori,

Fundviti, dhjetor ishte edhe atëherë,

Kohë e largët, ndodhi njësoj si tani,

Kur çeli një dashuri si lule në pranverë.

 

Pastaj, përmes vargjeve që më dilnin nga shpirti, “pikturova” portretin e prindërve: babai djalë i ri, sykaltër, çapkën, i gjatë, i hedhur; nëna syzezë, fierake e bukur, e urtë, e mençur, gojëëmbël, e lindur në qytet, por e dashuruar çmendurisht pas një djali që do të ishte babai im. E lidhën besën dhe nuk u ndanë kurrë nga njëri-tjetri as në të mirë, as në të keq. U martuan në kishë, vunë kurorë me gjethe molle. Të gjitha këto, gjithë nostalgjia e viteve të shkuara, m’u kujtua atë çast kur babai më tha: “Do të dalësh me fustan të gjatë!” Motrat m’i hodhën duart në qafë, po kaq të gëzuar ishin edhe vëllezërit, nëna nuk i mbajti dot lotët.  

 

Përgatitjet e dasmës

Fustanin e nusërisë e shqepëm që atë çast, unë fluturoja nga gëzimi, u bëra me krahë, fustani im ishte nga më të bukurit. Motrat më thoshin: Eja vishe edhe njëherë! Përgatitjet e dasmës kishin filluar. Motrat e vëllëzërit kishin një vështrim të malluar ndaj meje. U dukej sikur do të ikja dhe pas kësaj do të shiheshim gjithnjë rrallë e më rrallë. Nostalgjia për vitet e shkuara më kapi edhe mua. Fëmijëra jonë kishte qenë e vështirë, por edhe e bukur, isha pjesë e një familjeje të madhe. Gjithë pesha e familjes binte mbi nënën, Jorgjien, nuk u lodh asnjëherë. U nderua me dy tituj të lartë: “Lavdi Nënës” dhe “Nënë heroine” për 8 fëmijët e saj. Vështirësitë na mësuan të kishim organizim të përsosur në familje, të ishim të edukuar, të kishim harmoni, të flisnim me ton të ulët, të komunikonim me takt, babai dhe nëna të ishin gjithnjë të respektuar dhe gjithçka të arrihej me përpjekjet e të gjithve. Prej prindërve mësuam marrëdhëniet e shkëlqyera që duhet të kenë dy bashkëshortë, por në përfundim të këtij rrëfimi do t’ju tregoj si ma “nxiu” jetën fustani i bardhë dhe i bukur që vesha diten e dasmsës time. 

 Në shkollë, pa shkëputje nga shkolla

Tashmë kishte mbërritur ora që nga shtëpia e prindërve të dilja edhe unë. Në ato çaste më mbërtheu dëshira për të kujtuar gjithçka: kur ne u rritëm gjendja jonë ekonomike u vështirësua, sepse kërkesat tona ishin më të mëdha, rroga e babait nuk mjaftonte. Kur isha 18 vjeçe fillova punë në ndërmarrjen artistike, në repartin e luleve artificiale, më vonë punova në skalitjen e bakrit, gjithnjë pa u shkëputur nga shkolla. Ishin hapat e mia të parë që po hidhja në jetë, fitova dashurinë dhe respektin e shoqeve, u dallova për punë shembullore dhe përkushtim. Çdo ditë isha 8 orë në punë, 4 orë në shkollë, punë shtëpie, përgatitje e mësimeve etj. E gjendur në këto kushte dy vitet e fundit të gjimnazit në liceun e mbrëmjes i përfundova me rezultate mesatare, ndërkaq, zbulova aftësi të tjera të fshehura brenda vetes: pasionin për muzikën, këngën, pikturën dhe komunikimin me fëmijët. Në moshën18-vjeçe mora detyrën e udhëheqëses dhe organizatores së shkollës 8-vjeçare, “7 nëntori” të qytetit të Korçës; punova për 5 vjet rresht. Vetëm 4 vjet diferencë  kisha nga nxënësit e klasave të 8-ta. U bëra shoqe e mirë me ta, u dallova për organizmin e aktiviteteve brenda dhe jashtë shkollës, për organizimin e konkurseve dhe olimpiadave, për bashkëpunimin me Këshillin Pedagogjik, për diskutimet në konferencat e rrethit e në seminare të organizuara nga komiteti qarkor i rinisë Tiranë. Vijoja të shkruaja poezi ashtu si më parë, shkruaja për vogëlushët e mi të shkollës:

 

A keni parë me sy burbuqe?
Unë po, nuk them jo

Mes lëndinës plot me lule

S’gjeta tjetër, veç si kjo.

 

Më pëlqente puna me fëmijët

U bëra edhe pjesë e korit të ansamblit artistik të klasës punëtore të Korçës, (kështu quhej atëherë), gjithashtu bashkëpunëtore vullnetare me gazetën “Pionieri” në Tiranë; kryetare ishte Elena Kadare; ndoqa kursin në pallatin e kluturës “Ali Kelmendi”, më pas më1978, u diplomova në Institutin e Lartë Pedagogjik të Korçës, mësuese e gjuhës dhe e letërsisë. Gjatë pushimeve të verës punoja me fëmijët, ata ishin kënaqësia ime më e madhe, dhe ishte kjo arsyeja që më dërguan në zonën e Devollit si instruktore e pionierit dhe më pas për gjithë rininë shkollore të rrethit Korçë. Për vogëlushët e mi shkruaja edhe gjë a gjëza:

 

Janë dy thika të kryqëzuara

Dhe të mprehta, të lëmuara/.

Me një vidhë lidhen në mes,

Je i zoti që ta gjesh? (Gërshërët).

 Ose:

 Një cilindër i gjerë, i gjatë’,

Të hysh brenda bëhet natë,

Përshkon malin, përtej del,

Gjeje shpejt është? (Tunel).

Dhe një tjetër:

Është i bukur, është mbret,

Ngjyrën që do, e zgjedh vet’,

Ka erë të mirë, kundërmon,

Në buqetë është kampion. (Trendafili).

Si m’u shndërrua dasma në ferr

Ndërkaq dita e dasmës sime mbërriti, u vesha me fustanin e bardhë të gjatë e të bukur deri në fund të këmbëve. Gjithçka kaloi si jo më mirë, gjithë njerëzia mbetën të kënaqur. Por mëngjesi i parë i martesës sime qëlloi i tmerrshëm, u shndërrua në ditën time më të frikshme. Një i afërm erdhi dhe na tha: “Dikush ka shkruar një fletërrufe për familjen tuaj që ju lejoj të martoheshit me fustan të gjatë nusërie!” Fletrrufeja ishte vendosur te Pallati i Kulturës, gjithë Korça ishte mbledhur atje. Sipas tyre, babai im (komunist dhe oficer me akademi) kishte shkelur rregullat e partisë. Për një muaj të tërë m’u bë jeta ferr, askush nuk shkonte ta hiqte fletrrufenë, babain e detyruan të bënte autokritikë me shkrim në mbledhjen e organizatës së partisë, në mbrëmje kthehej i mërzitur, por mua nuk më tha asnjë fjalë, në heshtje ai ndihej i lumtur që kishte plotësuar një nga ëndrrat e mia më të bukura. Por që nga ajo ditë edhe jeta ime ndryshoi, tashmë më shikonin me një sy tjetër, por fal Zotit pata dy fëmijë të mrekullueshëm. M’u desh t’ju bëja ballë vështirësive e të qendroja me kokën lart: gëzoja respektin e prindërve të mi, të motrave, vëllezërve, të farefisit e të shoqërisë. Megjithatë vijova të punoj si drejtore kopështi; kjo më mjaftoi, fëmijët ishin dashuria ime, arrita të nxjerr nga duart e tyre punët më të bukura.

Epilogu

Që nga viti 1993. Athina Bino jeton në emigrim në Greqi, mallin dhe nostalgjinë për qytetin e Korçës dhe njerëzit e sjell përmes vargjeve:

Me penën i qaj hallet/ dhe gëzimet festoj/. Me penë çaj malet’, galaktikat i kaptoj… Ndërsa kur e merr malli për Korçën shkruan: Kthehuni pas, o vite, kthehuni, te uliçka ime, me sokak/, të rrëzohem, dot mos ngrihem/, veç të të shoh, pa le të jem plakë.

Në çaste nostalgjie shkruan:

Po iki skaj rrugës nën plepa/, me hijen time paralel,/ në skuta kujtese, qaset jeta/, dhe mosh’ e trillit ikën dhe vjen… Ose: Dal e të pres/ në shteg të një ëndrre/, a do të vish?/ Shkallët e gurta/, gjurmë kanë lënë/ karriget s’kanë lëvizur, siç rrinim atë ditë….

Sot ajo vjen tek lexuesit e saj të vegjël:

• Me 242 vjersha e fabula, 
• 220 gjëegjëza në vargje për fëmijët nga mosha 5 deri në 14 vjeç.
• “Kam një emër” 2017,
• “88 gjëegjëza”, 2019;
• “Gjyshja, nipi dhe ekrani”
• “Është shtëpi apo zemër”
• dhe “Gomari me papion”.

GJIROKASTRA - E VERTETA E EMRIT TE SAJ - ETIMOLOGJI

 

Gjirokastra - me vendndodhje në jug të Shqipërisë, ajo ulet në anën e pjerrët të luginës së Drino -s me pamje nga një peizazh historik i përshtatur nga male të mbuluar nga dëbora, çatitë karakteristike prej guri, ballkone prej druri dhe mure guri të zbardhura.

E dominuar nga krahët e kulluara të kalasë së saj të gjerë, Gjirokastra është një qytet magjik me një të kaluar të trazuar. Nga fortesa të lashta dhe feudale, e deri në koloni italiane, qyteti ka njohur shumë sundimtarë dhe ka frymëzuar poetë, autorë dhe artistë.

Qyteti i saj i vjetër është përfshirë në Listën e Trashëgimisë Botërore si "një shembull i rrallë i një qyteti të ruajtur mirë, i ndërtuar nga fermerë të pasurive të mëdha". E njohur nga shumë njerëz si Qyteti i Gurit, Gjirokastra është një qendër në zhvillim e turizmit të trashëgimisë kulturore.

Gjirokastra është një qytet antik, me gjurmë të banimit njerëzor që datojnë që nga shekulli i I -rë, para Krishtit, i ndërtuar mbi shpatet e Malit të gjerë (Mali i Gjer), me pamje nga lumi i kristaltë Drinos, e përreth një kështjelle sipër në kodrën e saj. Nën sundimin e Perandorisë Bizantine, ajo u zhvillua në një qendër tregtare kryesore të njohur si Argyropolis

Në fund të shekullit të 19-të, kur qyteti ishte kryeqyteti i sanxhakut të Ergirit në vilajetin Ionia, ai u bë një qendër e rezistencës ndaj sundimit turk. Kuvendi i Gjirokastrës, një ngjarje kyçe në historinë e lëvizjes çlirimtare shqiptare, u mbajt atje në vitin 1880.

Gjirokastra - e vërteta e emrit të saj

Fillimet e këtij qyteti të lashtë historik mendohet nga historianët e shumtë të jetë pas rënies se 498 Adrianopolit. Versione të shumta ka mbi prejardhjen e emrit të qytetit Gjirokastër, madje shumë njerëz ende besojnë tek një legjendë popullore e cila thotë se gjatë rrethimit të qytetit nga turqit, Princesha Argjiro, motra e Zotit të qytetit u hodh nga muret e kalasë bashkë me djalin e saj. Që këtu rrodhi edhe emri “Kalaja e Argjirosë” dhe mori emrin qyteti.

Por ky version bije poshtë padiskutim, sepse emri i qytetit Gjirokastër (dhe jo Argjirokastër - version latino-grek) përmendet që në kohën e Bizantit, pra para pushtimit osman.

Një tjetër version jepet mbi emrin e këtij qyteti, i cili qëndron shumë pranë të vërtetës, version ky i lidhur me emrin e një fisi vendas autoktonë që jetonin pranë qytetit të Gjirokastrës të quajtur: ‘ERGJER’ - emër fisi ky i përmendur që prej shek. III pes. edhe në ‘Lidhjen Epirote’: -

Kështu Kështjella e ngritur majë asaj kodre u quajt nga romako/bizantinët ‘A'Ergjiro-Castro’. Kjo ështe forma më origjinale e emrit të këtij qyteti të lashtë shqiptar i cili ende ruan në folklorin e tij popullor vargjet:

Kuvëlesh e Gegëri

Ç`u mblodhe në ERGJERI

Abdyl bej Frashëri

Ç`u përpoq i varfëri

ç`kriu tri barrë flori

Shtatë herë në Frengji

Ç`u përpoqe bej për ne

Me mendje, me hazine.

 

Pra ky qytet, është themeluar nga fisi i lashtë ilir i Ergjerve, shënuar ky fakt edhe në veprën e autorit, gjeografit Stefan Bizantin.

Eshtë pikërisht ky, burimi i vetëm dhe i besueshëm orgjina fillestare e emërtimit të këtij qyteti të lashtë Gjirokastër - me vendndodhje në jug të Shqipërisë, në anën e pjerrët të luginës së lumit Drino rrethuar nga male të mbuluara nga dëbora, çatitë karakteristike prej plloçash guri, ballkone prej druri dhe mure guri të bardha.

E dominuar nga krahët e kulluara të kalasë së saj të ‘gjerë’, - pikërisht në kodrën pranë malit më të njëjtin emër: ‘Mali Egjer’. Aty ku bononin ERGERET një fis i lashtë ilir. Kjo është e vërteta, ky është edhe burimi real i emërtimit të fisit ilir dhe i kështjellës së tyre aty ‘ERGER’.

Gjetjet më të hershme në kalanë e Gjirokastrës {(apo kështjellë quajtur prej romakëve (Castro)} i përkasin periudhës së hekurit që korrespondon me shekujt XI – V para Erës së Re - kjo sipas arkeologut Damian Komata që ka sjellë në atë kohë rezultatet e kërkimeve, objektet që lidhen me këtë hapësirë kohore, janë fragmente qeramike, vegja, apo pjesë të 500 tjera që i përkasin enëve të thjeshta të përdorura nga banorët e atjeshëm.

Sigurisht mes tyre ka edhe zbulime të tjera arkelogjike që i përkasin periudhës mesjetare, e që në fakt tregojnë për vazhdimësinë e jetesës në këtë kala. duke ju përshtatur periudhës së principatave feudale, e duke marrë kështu trajtën e një ‘Qyteti Kështjellë’.

Madje këtu po sjellim edhe një tjetër dokument të vjetër turk: "Osmanlılar ve Arnavutluk" i cili sërish shënon emrin e fisit të lashtë ERGER #ERGIRI

    Pra së fundi, rezulton se kjo ‘kala/kështjellë’ e mori emrin e saj prej fisit të lashtë iliro_epirot: ERGER + CASTRO = ERGERO/KASTRO; (A'ergerokastro) Argjirokastro.

Aleksander Hasanas

Ref.

· Gjurmë të antikitetit ilir dhe të mesjetës në kalanë e Gjirokastrës / Vestiges de l'Antiquité illyrienne et du Moyen Age dans la forteresse de Gjirokastra [article]

· http://www.albaniatravel.tours/tag/castle/?f bclid=IwAR0BjIQAvQNkuv8meJ1QnZ6dI8SIEVt 8X6WT3ex4HkV8NSj-jauiKeItuLE

· https://blitz.al/kendveshtrime/kur-lindikalaja-e-gjirokastres-nga-marinmema/?fbclid=IwAR1bhJsTEsdq5JKaDjXxdAv 089X-_B9qZdyl3mpqJ-VV1rDEyaJroCGWdM8

· https://sq.wikipedia.org/wiki/Kurvelesh_e_Ge g%C3%ABri https://sq.wikipedia.org/wiki/Kurvelesh_e_Ge g%C3%ABri

Karnavalet e Korçës - performanca e kolonjarëve, qershia mbi tortë

 

Në karnavalet e Korçës, Kolonja mori pjesë  për herë të parë

Karnavalet e Korçës - performanca e kolonjarëve, qershia mbi tortë
Rinald Kasko, dr. Qendrës Kulturore të Fëmijëve: Punuam me përkushtim

 

Nga Vepror Hasani

Edhe këtë vit karnavalet e Korçës erdhën të bukura si kurrë ndonjëherë tjetër. Merrnin pjesë 26 grupe. Nuk munguan as të ftuarit: dy trupa të Shkupit dhe teatri i Durrësit, u vlerësua prej banorëve në mënyrë të veçantë. Durrsakët erdhën me veshjet e martesës së Çehovit, kurse shkupjanët me maska plot fantazi. Ndërkohë, kishin mbërritur edhe vizitorë të vendeve të huaja. Me ardhjen e mëngjesit rrugët e qytetit u populluan nga njerëz të shumtë. Ngado shihje vajza të bukura, djem të rinj, burra, gra, fëmijë dhe nuse. Nuk munguan as gjyshet. Nuk kishe ku hidhje kokrrën e mollës. Në Korçë kishin zbritur edhe banorët e fshatrave përreth, kishin ardhur edhe nga Pogradeci, Devolli e Kolonja. 

Hareja i kishte pushtuar të gjithë. Konkuruesit ishin të mrekullueshëm, lanë mbresa të paharrueshme, por qershia mbi tortë, sipas vlerësimit të publikut, mbeti performanca e kolonjarëve, të cilët u prezantuan me një fabul fantastike që tërhoqi vëmendjen e të gjithëve. Interpretimi i tyre u shoqërua me humor dhe kënaqësi. Drejtori i Qendrës Kulturore të Fëmijëve Ersekë, Rinalt Kasko kishte bërë të paundurën që performaca e tyre të ishte e përkryer. Për lojën e kolonjarëve do të flasim edhe në vijim. Njeherazi me karnavalet u çel edhe sezoni turistik.  

Karnavalet e Korçës përherë të bukura

Sipas drejtores së Qendrës Kulturore Korçë, Blerta Belliu, origjina e karnavaleve në këtë qytet është e hershme, ato u bënë më të bukura nga viti në vit, por edhe më të mëdha. Tashmë qyteti  përfshihet çdo vit në festën e madhe të karnavaleve. Magjinë e saj e gjen te çdo rrugicë e qytetit, te çdo shesh e bulevard e te çdo qytetar. Korça nuk i humbi karnavalet as vitin e kaluar të pandemisë, pjesëmarrja ishte më paktë, por gjithsesi u festua. 

Kurse këtë vit, pa mbërritur mirë mëngjesi, çdo rrugë e Korçës u mbush nga njerëzit e veshur me kostume të çuditshme, me maska të frikshme, gazmore e të trishtuara apo edhe të çdo lloji tjetër, që gjithkush ose i ka të përgatitura kohë më parë, ose vijon t’i ruajë në sepetet e qëmotshme. 

Në Korçë nuk mungojnë as kostumet veneciane. Gjithkush prej grupeve të karnavaleve sjell fabulën e vet, ku çdonjëri prej tyre shkëlqen për nga filozofia që përcjell dhe lojën që interpreteon. Për të gjitha këto ishte menduar edhe nga drejtori i Qendrës Kulturore të Fëmijëve, Ersekë, Rinalt Kasko, me qëllim pasjen e një bashkëpunimi me Qendrën Kulturore “Fan Noli”, me gjimnazin “Petro Nini Luarasi” dhe shkollën 9-vjeçare “Papa Kristo Negovani”. U aktivizuan 32-33 fëmijë, por edhe të rritur me qëllim kompletimin e fabulës me të gjitha karakteret e nevojshme.

Programi

 

Karnavalet e këtij viti sollën në qytetin e Korçës edhe një sërë surprizash e befasish. Grupe njerëzish do të gjendeshin gjatë gjithë ditës kudo në qytetin e Korçës. Atmosfera do të mbahej e ndezur minutë pas minute. 

Në rrugë do të shiheshin grupe karnavalesh prej 30-40 vetash me maska njëngjyrëshe; një grup do të ishte, (fjala vjen), vetëm me maska rozë, një tjetër vetëm me maska blu, një i tretë me maska jeshile apo dhe maska me ngjyra të tjera. Gjithashtu, herë pas herë, do të shfaqeshin edhe sfinksa (qenie që, sipas mitologjisë së lashtë greke, përfytyrohej me krahë shpendi, me kokë e gji gruaje, me trup luani ose qeni e me bisht gjarpri dhe që u jepte udhëtarëve kalimtarë gjëza të vështira e i gëlltiste ngaqë nuk i zgjidhnin dot). Festimi i karnavaleve filloi në orën 10.30 minuta. 

Aktorët e karnavaleve, (15 grupe) u shpërndanë në të gjitha pikat e qytetit, me qëllim që argëtimi të ndihej kudo, në çdo cep të tij. Kjo panoramë karnavalesh në lëvizje ishte gjithkund e pranishme deri në orën 14.00. Pas kësaj ore deri në orën 17.00  pati një pushim prej 3 orësh, jo vetëm për aktorët pjesëmarrës por edhe për njerëzit e shumtë që ndiqnin këtë eveniment të madh. Në orën 17.00 u krye parade e madhe e karnavaleve e cila nisi te Lëndina e lotëve dhe përfundoi te Pazari i vjetër i Korçës. Në orën 18.00, të gjithë bashkë, (15grupe karnavalesh), të mbledhur te Pazari, ku u bashkuan edhe të ftuarit nga Shkupi dhe Durrësi, shënuan pikën më kulmore të festës. Të gjithë sollën fabulat e tyre të përgatitura me shumë kujdes e profesionalizëm.

Kostumografia e Kolonjës

Siç e thamë edhe më sipër, Kolonja mori pjesë për herë të parë  në këtë eveniment të madh të Korçës.  Me këtë rast, Rinalt Kasko na tha: “Fal përpjekjeve maksimale të Qendrës tonë Kulturore të Fëmijëve në Ersekë, ne mundëm të krijojmë një garderobë me veshjesh karnavalesh, të cilat, tashmë, mund t’i shfrytëziojmë edhe në aktivitete të tjera. Megjithatë, më duhet të them se gjithçka u bë e mundur fal talentit, zotësisë dhe përkushtimit të kostumografes Lirika Pojani, e cila çdo kostum e punoi me shumë pasion, fantazi dhe dashuri njëherazi. 

Përvoja e saj në profesionin e kostumografes është e gjatë dhe  e suksesshme. Znj. Pojani ka punuar edhe për karnavalet e qytetit të Korçës. Për fëmijët e qytetit të Ersekës bëri më të mirën në realizimin e kostumeve të tyre, që jo vetëm të ishin të pëlqyeshëm për ta, por edhe të përcillnin atmosferën e moshës së tyre. Çdo ditë që kalonte në këto përgatitje pasionante, ne kuptonim që po rriteshim, po u jepnim formë ideve tona, madje ishte kjo arsyeja që kërkuam shumë për gjetjn e një fabule të goditur dhe besoj që e gjetëm.

Kolonja, qershia mbi tortë

Dhe vërtetë, kolonjarët sollën historinë e një dhendri që nuk e donte vjehrra. Nuk e deshi sepse kur e pa për herë të parë, dhendri iu duk i vogël, nuk ia mbushi syrin. 

Pikërisht ky moment solli  humor e të qeshura. I thanë vjehrrës si dhendri ishte i pasur, por sërish nuk iu mbush mendja, si mund të ishte i pasur një dhendër aq i vogël. 

Por, si me magji para vjehrrës u shfaq një dhendër i madh dhe gjithë situata ndryshoi. Si ndodhi kështu? Përgjigjet filozofike janë të shumta, ashtu si edhe humori ishte i pafund, ndoshta shpjegimi qendronte jo te pamja, por te zotësia.  

Gjithkush që pa shfaqjen e Kolonjarëve, mori me vete edhe mesazhin: ”Njeriu nuk vlerësohet vetëm nga pamja”.  Karnavalet e kolonjarëve u pëlqyen nga gjithë të pranishmit, ishin vërtetë të zotë.