Sunday, March 29, 2020

 Periudha me e hershme Helenistike fillon (323-30 para Krishtit)



Pasqyrë historike e 'Greqisë'

Punimet referuese shpesh i referohen periudhave të ndryshme historike të përmendura përafërsisht të dhënat ose rendi i fundit është një periudhë e caktuar, kështu që këtu përmblidhen disa faza historike të historisë së Greqisë.

• Epoka e bronzit (3000-1200 para Krishtit)

- Kjo është, çdo ditë, periudha dhe bota që qëndron në miteve të luftës s ë Troj  ë s . Përveq miteve të tilla të treguara në kohërat e mëvonshme, nuk e dimë vetëm këtë periudhë edhe më shumë arkeologjike. Gjatë kësaj kohe një popull që tani quhet Minoan. Ata lanë pas shumë ndërtesave spektakolare dhe arti i bukur, bukuroshja në ishullin e Kretës. Ata flasin një gjuh ë jo - Greqisht , gjuhë e cila nuk është ende.  

- T quajturit  Grekë tee asaj shtëpie të familjes quhen Mikene, duke iu referuar të Mycenae, e Agamemnon dhe një nga qytetet më të fundit të koh ë s .
o Asnjë letërsi nuk mbijeton nga kjo periudhë kohe. Dokumentet (shiko Linear B në ) janë shkrimi i vetëm i mbijetuar.

• Epoka e errët (1200-700 para Krishtit)
o - Për arsye të panjohura, kry prekin njerëzit në të gjithë njerëzit e Mesdheut. Arkeologjia tregon shumë përhapje, lëvizje dhe varfëri.
o  - Asnjë shkrim grek i çfarëdo lloji nuk mbijeton nga kjo periudhë. Tregime për bronzin Mosha njihet gojarisht.

• Periudha Arkaike (700-500 para Krishtit)
- E veria Greqi rimëkëmbet nga Epoka e Errët. Qytetet si Athina, Sparta e Korinthit dhe Tebatit, janë të vendosura dhe të pros. Këto qytete shpesh njihen më mir ë  "tiran ë t" e fuqisheem q ë  sunduan gjat ë  k ë saj kohë.
o- Alfabeti Grek shfaqet për herë të parë. Iliada, Odisea, Hesiodi dhe poezi të tjera, të cilat ishin recituar gojarisht ndër vite, tani janë shkruar. Fragmente mbeten nga "poetë lirikë" si Sappho dhe Archilochus. Ezopi gjoja ka jeton gjatë kësaj kohe.

• Periudha Klasike (500-323 para Krishtit)
- Athina vendos demokracinë e parë. Ata zmbrapsin sulmet persiane të Darit dhe Xerxes (490-480 para Krishtit). Perikliu drejton perandorinë Atheniane dhe nd ë rtoi Parthenonin. Athina dhe Sparta futen n ë  luft ë,  e njohur si Lufta e Peloponezit (431-404 para Krishtit). Pak pasi vdiq Aleksandri i Madh (356-323 para Krishtit), maqedonasit marrin përsipër Athinën dhe i jepet fondit demokracisë.

- Letërsia më e famshme e njohur si Greke vjen nga Athina gjatë kësaj epoke: tragjeditë e Eskili, Sofokli dhe Euripidi, komeditë e Aristofanit, shkrimet historike të Herodotit, Thukidides dhe Ksenofonit, shkrimet filozofike të Platonit dhe Aristotelit, dhe siç janë të gjithë. oratorit. greke - quajtur.

Pasqyrë historike e 'Greqisë'
Punimet referuese shpesh i referohen periudhave të ndryshme historike të përmendura përafërsisht të dhënat ose rendi i fundit është një periudhë e caktuar, kështu që këtu përmblidhen disa faza historike të historisë së Greqisë.

• Epoka e bronzit (3000-1200 para Krishtit)
- Kjo është, e gjithë kjo, periudha dhe bota që qëndron në luftën e Trojës. Përveq miteve të tilla të treguara në kohërat e mëvonshme, nuk e dimë vetëm këtë periudhë edhe më shumë arkeologjike. Gjatë kësaj kohe një popull që tani quhet Minoan. Ata lanë pas shumë ndërtesave spektakolare dhe arte të bukura  , çështje në ishullin e Kretës. Ata flasin një gjuhë jo - Greke , gjuhë e cila nuk është kuptimi ende.

- Të quajturit Grekë të asaj periudhe të zakonshme quhen Mikenë, duke iu referuar qytetit të Mycenae, shtëpia e Agamemnon dhe një nga qytetet më të fundit të kohës.
- Asnjë letërsi nuk mbijeton nga kjo periudhë kohe. Dokumentet (shiko Linear B në ) janë shkrimi i vetëm i mbijetuar.

• Epoka e errët (1200-700 para Krishtit)
- Për arsye të panjohura, kry prekin njerëzit në të gjithë njerëzit e Mesdheut. Arkeologjia tregon shumë përhapje, lëvizje dhe varfëri.
o  - Asnjë shkrim grek i çfarëdo lloji nuk mbijeton nga kjo periudhë. Tregime për bronzin mosha e saj njihet gojarisht.

• Periudha Arkaike (700-500 para Krishtit)
- E veria Greqi rimëkëmbet nga Epoka e Errët. Qytetet si Athina, Sparta e Korinthit dhe Tebatit, janë të vendosura dhe të pros. Këto qytete shpesh njihen më mirë "tiranet" e siç sunduan këtë kohë.
o- Alfabeti Grek shfaqet për herë të parë. Iliada, Odisea, Hesiodi dhe poezi të tjera, të cilat ishin recituar gojarisht ndër vite, tani janë shkruar. Fragmente mbeten nga "poetë lirikë" si Sappho dhe Archilochus. Ezopi mendohet se ka jetuar gjatë kësaj kohe.

• Periudha Klasike (500-323 para Krishtit)
- Athina vendos demokracinë e parë. Ata zmbrapsin sulmet persiane të Darit dhe Xerxes (490-480 para Krishtit). Perikliu drejton perandorinë Atheniane dhe ndërtoi Parthenonin. Athina Sparta futen në luftën e njohur si Lufta e Peloponezit (431-404 para Krishtit). Pak pasi vdiq Aleksandri i Madh (356-323 para Krishtit), maqedonasit marrin përsipër Athinën dhe i jepet fondit demokracisë.

- Letërsia më e famshme e njohur si Greke vjen nga Athina gjatë kësaj epoke: tragjeditë e Eskili, Sofokli dhe Euripidi, komeditë e Aristofanit, shkrimet historike të Herodotit, Thukidides dhe Ksenofonit, shkrimet filozofike të Platonit dhe Aristotelit, dhe siç janë të gjithë. oratorit. greke - quajtur.

• Periudha Helenistike (323-30 para Krishtit)
- Pas vdekjes së Aleksandrit të Madh, popuj të ndryshëm rreth e përqark Përpjekja mesdhetare për të rikrijuar dhe kontrolluar perandorinë që ai ndërtoi. Kultura maqedonase ajo "greke" mbizotërojnë metodat e ndërtimit të perandorisë gjatë kësaj periudhe.

Kleopatra e VII ishte sundimtari i fundit helenistik dhe vetëvrasja e saj në vitin 30 para Krishtit, sulmi i Octavian / Augustus shënon fundin e kësaj epoke.
- Apollonius i Argonautikës së Rodos (Medea e tij ndikoi në Dido të Virgil) mbijeton, si dhe shumë poezi studimore që ndikuan në Catullus, Horace, Ovid, dhe të gjithë. Disa Komedi e Re Greke (modele për Plautus dhe Terence) mbijetojnë.

Dionisi i Halikarnasus shkroi bursë dhe histori romane. Diodorus Siculus harton një histori e plotë. Bibla Hebraike është përkthyer në Greqisht (e njohur si Septuaginti).

• Periudha Romake (196 para Krishtit - Pas Krishtit 476)
- Greqia është «çliruar» dhe bëri një provincë të Perandorisë Romake. Në fund të fundit, kryeqyteti i perandorisë është zhvendosur në qytetin grek të Bizantit ("Kostandinopojë") c. 330 pas Krishtit.
- Plutarku shkruan "Jetët paralele" të Grekës dhe Romakëve të dalluar plus shumë më tepër se Lucian shkruan esetë e tij satirike. Romanet më shumë se një kohë të gjatë. Testamenti i Ri është shkruar dhe përpiluar në këtë periudhë.

• Periudha Bizantine (330-1453 pas Krishtit)
- Ndërsa pjesa perëndimore e Perandorisë Romake copëtohet dhe mesjetare, Evropa, pjesa Lindore e perandorisë Greqisht-folëse në pamje e sipër, vazhdon e kryesuar nga Kisha Ortodokse.
- Një varg letërsie komplekse mbijeton nga kjo periudhë, më e famshmja nga të cilat është Historia e Fshehtë e Prokopiusit.

• Periudha Osmane Turke (pas Krishtit 1453-1821)
- Në 1453, Otomanët pushojnë Bizantin / Kostandinopojën (tani Stamboll) dhe Greqinë e cila bëhet pjesë e Perandorisë Osmane. Kjo është koha më e rëndë në Greqi që nga ajo kohë Epoka e Errës. Akronomia midis Grekëve dhe Turqve vazhdon edhe sot e kësaj dite.
Evropianët në këtë kohë plaçkitjet antike nga toka.

• Periudha Moderne (1821-e tanishme)
- Grekët shpallin identitetin e tyre. Greqia moderne tani është një demokraci e pavarur
Teksti më i njohur në gjuhën greke është Testamenti i Ri. I shkruar në gjuhën koine -greke e cila trajtohet si diçka tjetër e ndryshme nga Greqishtja Klasike.
Greqishtja Bizantine : Më e mbijetuar është një version kompleks, elitar Klasik Greke.

Kathareu : Kur Greqia rimori ndryshe e saj, disa elita dhe studenti Grekë donin për të rivendosur Greqishten Klasike si gjuhë të vendit. Kjo gjuhë e rivendosur ishte e quajtur “kathereuousa” (e pastruar) në vitin 1982 u bë gjuha zyrtare e Greqisë.

Demotike dhe Greke Moderne: Megjithë njohuritë e puristëve, greqishtja vazhdoi të evoluojë.

Edhe pse dokumentet zyrtare ishin në kathereuousa, shumica e njerëzve ende flisnin “Demotika”- (populloren)
Aleks Butka


Referenca:
Nga zero në greqisht: Një hyrje në gjuhën për të gjithë 

Një seminar para institutit në Institutin Vjetor të 61-të të Ligës Klasike Amerikane, Durham, NH Holloway Commons: Dhoma Cocheco enjte, 26 qershor, ora 18:00 dhe e premte 27 qershor 2008, 8-11 paradite 

Universiteti Shtetëror i Luizianës Wilfred Major, Baton Rouge, Luiziana wmajor@lsu.edu 
Universiteti i Uashingtonit Perëndimor Byron Stayskal, Bellingham, Uashington byron-stayskal@uiowa.edu 
Shkolla Deborah Davies Brooks, North Andover, Massachusetts ddavies@brooksschool.org 







No comments:

Post a Comment