Gjuha Amë e lashtë Shqipe - Amtare - Gjenezë - trashgimtare e vetme e gjuhëve më të lashta.

fjalë

Transliteration

kuptim

ΙΜΑΝ

*iman

vend i shenjtë, statujë, themel

Vjen kjo fjalë frigje habitshëm ende në ditët e sotme, fjalë kjo e cila thuhet se i përket kryesisht besimit mysliman, por që në fakt tregon *amên e kësaj bote atje ku ‘ska më’. Në gjuhën shqipe pikërisht kjo shprehje përdoret në këtë formë me kuptimin: ‘Ska di-n e iman -dej’ => “nuk ka Zot dhe gjithçka sipër tij” - Ndaj fjala frigje ‘ΙΜΑΝ’ vjen me kuptimin ‘Vend i shenjtë = Ama; Mëma e kësaj bote’ dhe më tej kjo fjalë ka kuptimin e një vendi të largët më të sipërmit, e një statuje monumenti të lartë, por edhe të një ‘themeli’ - Sepse *am‘ në gjuhën shqipe ka kuptimin e gjenezës vendit ku lind, buron fillesa e një veprimi, aty ku burron del në dritë një krijese, krijim i/e re => themel-i.

I hedhim një vështrim fjalës *amê të gjuhës shqipe, shih sa bukur shpjegon ajo:

AMË I f.1. => Vendi ku nis një rrjedhë uji, burim; shtrati i një rrjedhe uji. Ama e ujit (e vijës). Ama e lumit. Del nga ama.

2. fig. Burim, gurrë, krua

3. Bimë ose kafshë mëmë. Ama e bletës mbretëresha e bletëve, matka. Pulë (patë) amë pulë (patë) që bën vezë e që shtrohet për të çelur zogj. Bimë amë.
4. anat., bot. shih VEZOR/E,~JA. Ama e gruas. Ama e lules.

5. Dru i shkurtër, që shërben për të mbajtur a për të shtrënguar. Ama e çatisë cungali, baballëku. Ama e vegjës shuli i vegjës.

6. Pjesa e kreut në një bllok biletash, çeqesh, faturash etj., që ruhet si dëshmi për pjesën e këputur. Amë e bijë.

* Doli nga ama i kaloi kufijtë, e shkeli rregullin e zakonshëm e të lejueshëm. E shtie në amë e sjell përsëri brenda kufijve, e vë në udhë.

Kjo është gjuha shqipe ku fjala ‘amë = mëmë’ është një fjalë e saj e pastër shqipe, e cila vjen edhe me kuptimin: ‘i/e shenjtë Amë’ - Prej nga ku kemi termin e njohur ndërkombe “amin = u plotësoftë’ le të fillojë të bëhet, të rrjedhë në pafundësi - infinit.

Shohim sërish fjalën *iman-ent’ nga fjalori i gjuhës shqipe, me kuptimin:

IMANENT nib. libr. => Që e përmban vetë sendi a dukuria, që është në natyrën e vetë sendit a të vetë dukurisë, që buron dhe që kushtëzohet nga vetë kjo natyrë e nga ligjet e brendshme, pavarësisht nga rrethanat, kushtet e ndikimet e jashtme. Fuqi imanente. Ligje imanente. Shkaqe imanente. Parime imanente, etj.

Ps: Kemi parasysh se shkronja 'A' mer vlerën e shkronjes ' i ' në shumë gjuhe të huaja IE dhe ato lindore, ndaj kemi: Amê; a'mên = Iman, ashtu si A'skander = Iskander/beg.

Dhe së fundi shohim fjalën ‘iman’ - ende ekzistente në fjalorin e gjuhës së lashtë shqipe, fjalë kjo ndoshta e menduar si e huazuar, por që në fakt ajo është një fjalë frigje e lashtë me kuptimin e saj të qartë: Amên~Imên~Iman~ Amon; Άμμων Ama gjeneza, Jeta vet!

IMAN m. fet. => Simbol i fesë myslimane, besim; besë. Prishi din e iman. Doli prej dini e prej imani nuk ka më as fe as besë, nuk beson më.
*Me din e me iman shih te DIN,~I. I ndërroi din e iman shih te DIN,~I.
S'i la din e iman shih te DIN,~I. S'ka din e iman shih te DIN,~I.

Aleksander Hasanas

(Mili Butka)

``````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````