Stela e Lemnos enigma e gjuhës shqipe – Dekodimi.

 Autori : Aleksander Hasanas 

Në vitin 1886, dy anëtarë të shkollave arkeologjike franceze të Athinës gjetën një mbishkrim mbi gurin e një varri në fshatin Kaminas të ishullit Lemnos. Mbishkrimi i shkrimit të shtatë (VII) pes Dy anëtarët e shkollave arkeologjike të publikut këto gjetje në buletinin e shkollave (G. Cousin and F.Durrbach, Bas-relief de Lemnos avec inscriptions.Bull.d.corr. Hellen. 1886, 1 )

Nëpërmjet gjuhës shqipeit studentit Zaharia Majan, Robert d'Angely, Nermin Vlora Falaschi si dhe të huaj të huaj e vendas vunë re se aty ishte shkruar shqip por nuk mund ta deshifronin.

Por çfarë shkruhej në të vërtetë atje? 

Shikoni deshifrimin tim në mirë dhe në tekstin e mëposhtëm.

Mbi pllakën e varreve, 2700 vjet më parë ishin shkruar këto fjalë:

HOΓΑIEΣ NA_ΦΟʘ ΖIAΖI MARAZ MAF
ΣI AN YFΕIΣ AFIΣ EFIΣʘO SE ΡON AIʘ*
ΦΑΜΑΥΑ ΣΙ ΑΝ SE ΡON AI
MOΡIN AIΓ
AΧEΡ TAFARΣIΟ
ZI F'AI

Fjala “  ΦOʘ ” lexohet “ thotë ” në shqip do të thotë “të thuash, të thuash” fjala “ MAF ” lexohet “ math ”→ madh, në shqip – do të thotë “i madh” Lexohen kështu sepse shkronja “ F ” ka një kuptim të dyfishtë fonetik; ai artikulohet jo vetëm si F por edhe si Th . Fjala “ AIʘ ”* lexohet “ Ata ”-do të thotë “ ata ”, (përemri vetor “ ai ” do të thotë “ ai ” kthehet në shumë në “ ait ” që thotë “ ata ” – ata.). 

Nga ky varg fjalësh thonë se luftëtari është në luftë, diku i madh familjeve dhe fisit është i shqetësuar si njerëzit e fisit dhe vendlindjes së tij, sepse ai dhe shokët e tij të gjithë shpirtrat e gjallë.

ΦΑΜΑΥΑ ΣΙ ΑΝ SE ΡON AI MOΡIN AIΓ
FAMAJA SI ANE, SE RON AI, MORIN AIG
Sigurohuni, Hogies (nëpërmjet të dërgoni) do të pyesni posaçërisht edhe për familjen e tij. Dhe kur është fjala për familjen, ai e thotë njëjës, prandaj pyetja jepet në këtë formë:

FAMAJA SI ANE; SE RON AI, MORIN AIG.

Që do të thotë: Si është familja, se ai është gjallë, hakmerren. Fjala “FAMAJA” lexohet “familja”–> familje (deri para një shekulli, në të gjitha gazetat shqiptare të vitit 1900 e më vonë, fjalët “familja”–>familja e gjejmë të shkruar në disa “femia”)

Fjala “AIΓ”, lexohet “hak” do të thotë hak, (formën e fjalëve “AIG” e gjejmë edhe sot në fjalën “Shpag”, shpagim, marrin hak – hakmarrje, hak) marrin
AΧEΡ TAFARΣI Ο. ZI F'AI
AHER TAFARSI O SI F'AI

HOGIES. mesazhet e tij atje në vendlindjen e tij nuk duhet të humbasin shpresat, prandaj duhet të festojnë dhe të lumtur të lumtur. Dhe kjo është arsyeja që në këtë poezi të madhe përmendet dy herë fjala “Lumturi”.

E gjejmë së pari në këtë rresht:  ΣI AN YFΕIΣ AFIΣ EFIΣʘO SE ΡON AIʘ dhe së dyti, e gjejmë përsëri fjalën feste, AHER “TAFARSI” O SI F'AI; që do të thotë, “atëhere gëzoi therisni, ashtu tha ai”- pastaj festo, brohoras, ashtu siç tha. Fjala “ AxER ” lexohet “ atehere “- do të thotë “pastaj” /”pra” Fjala “ TAFARSI ”, lexohet “ të thërrasi ”- do të thotë të brohorasësh (“t’thërresë”, fisi, familja), ( brohorasë) -të brohorasin, fisin familjen të bërtitrave.) 

Në fund po kujtojmë edhe një herë poezinë e këndojmë në shqip:

HOΓIEΣ NA_ΦΟʘ ΖIAZI MARAZ MAF
HOGIES NA FOT SI AI MARAS MAF
(  shqip : Hogies na thotë se është në masë të madhe ) – Hogies na tregon se ai është në një të madh të madh/të madh. 

ΣI AN YFΕIΣ AFIΣ EFIΣʘO SE ΡON AIʘ
SI ANE YFIS FIS EFISTO SE RON AIT
(  shqip : Si jane fisi dhe jo fisi, e festo se rrojnë ata ) – Si është fisi dhe jo fisi (populli tjetër), dhe festa/ festojnë sepse / janë të gjallë. 

ΦΑΜΑΥΑ ΣΙ ΑΝ SE ΡON AI MOΡIN AIΓ
FAMAJA SI ANE SE RON AI MORIN AIG
(  shqip :  Familja si janë, se rron ai, marrin hak ) – Si është familje, se jeton, hakmerren. 

AΧEΡ TAFARΣIΟ ZI F'AI
AHER TAFARSI O SI F'AI
(  shqip :  Atëhere të thërrisni (gëzoi) ashtu sic na ai) – Pra / Pas thotë bërtit/ brohoras / ushqehu ashtu siç thotë. 

— Shënim: Hogies* do të thotë Udhëheqës (hogies = hodies)

Ref.  

https://books.google.al/books?id=DBcwBwAAQBAJ&pg=PA406&lpg=PA406&dq=%CE%99%CE%B4%CE%AC%CF%81%CE%BD%CE%B1%CF%82&source=bl&ots =CauJ51VHuK&sig=ACfU3U0CUWZ5qdtE8yqDOg_P9DgSEUxQlA&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwibvdeMr-nwAhXGl4sKHZDTD4cQ6AEwA3oECAzwZeUxQlA 8f8twEK4edgFZBd67fPxsQifCeMdlmhRygpOL3z6ZTR2vUf5wUNE0CE_aem_AR7oQG9Th ayEBcMesBDUN9fBt8XI4IGDfncqTnAkR7CFkFkFkV0FuqTnAkR7CFkFkLs VTeBK1pCa#v=onepage&q=%CE%99%CE%B4%CE%AC%CF%81%CE%BD%CE%B1%CF%82&f= i rremë