AMFITEATER _ ETIMOLOGJI

AMFITEATER - Fjalë Shqipe - ETIMOLOGJI

Mbi etimologjinë e emërtimit " Amfiteatë r" thuhet se:

Një amfiteatër ose amfiteatri - është një vend i hapur që përdoret për argëtim, shfaqje dhe sporte. Termi rrjedh nga  ἀ μφιθέατρον antik (amfiteatron), nga  ἀ μφί ( amphi ), që do të thotë "në të dy anët" ose "rreth" dhe θέατρον ( théatron ), që do të thotë " vend për shikim ". 

Bomgardner, David Lë (tetor 2000). Historia e Amfiteatrit Romak . Udhëzim  . ISBN 0-415-16593-8  .    

Në vendin tonë është pika e Amfiteatrit të Durrësit si dhe Teatrot në Apolloni, në Bylis (Hekal), në Nikaia (Klos) të Fierit, si dhe në Butrint të Sarandës, të cilat janë vërtet të larta sociale ekonomike që kanë arritur pararendësit tanë ILIRE. në shekujt IV-II para erës sonë. 

Midis tire teatri i  Butrintit  shquhet shumë për luftën sipas të gjitha kërkesave të kohës, për konstruksionin e fortë dhe të fortë për gjendjen e tyre.

Teatri i Nikaias dhe teatri i Bylisit të vendosur në dy qytete ilire, Bylis e Nikaia, 1,5 km larg një njeri-tjetrit, është rast i zakonshëm, një listë që dëshmon për nivele të larta e shkallën e zhvillimit të kulturor që arriti këto. dy qytete ilire.

Teatri i Apollonisë dhe i Butrintit u ndërtuan në shek. IV pes. Në shek. III pes. janë vendosur teatrot në Bylis e në Nikaia.

Ndërkohë  Amfiteatri i  Durrësit , më i madhi dhe më i rëndësishmi, jo vetëm në  Shqipëri , por edhe në  Ballkan , është në fillim të shek të II të jetë gjatë sundimit të perandorit  Trajan . 

Fjalori i gjuhës së lashtë shqipe ofron këtë përkufizim mbi emërtimin Amfiteatër:

AMFITEATËR m. 

1. Ngrehinë e për shfaqjet publike në hapat e lashtë, e ndryshuar shkallë-shkallë (gjysëm rrethor) me një shesh në mes. Amfiteatri i Durrësit. Shkallët e amfiteatrit, etj.

Pra, përse u quajtën kështu këto ngrehina, çfarë kuptojmë me fjalën Amfiteatër?

Në vendimin etimologjik mbi këtë emërtim lexuam se: " Ambhi  = Dy anë" ose rreth dhe Teatër = Skena; ( A'rêna )- sheshi, vendi përballë, më poshtë të lartësuar MBI këtë shesh “një a'mbi një shkallë në rradhë”

pari sqarojmë se tek asnjë gjuhë e sotme apo e lashtë qoftë ajo, prej fjalëve “ ἀ μφί;  Amfi” nuk siguronjmë asnjë emërtim tjetër që të ketë kuptimin, "rreth", apo dy anë. Pse ndodh kjo?

Pikërisht sepse fjala “Amfiteatër” i përket gjuhës sonë shqipe vetëm ajo mund ta motivojë atë.

Nga fondi i fjalëve-rrënjë P - gjejmë fjalën " Ambi  = Sipër (në) mbi" - fjalë e gjuhës së lashtë shqipe e rrjedhë nga instituti i gjuhësore si ajo e Oksfordit e plot studime të huaj, si Vladimir Orel, Gusatv Meyer, Hahn. etj. 

Shih fotoshkrimin:

Eshtë fjalë kjo fjalë e lashtë *Ambi e gjuhës shqipe e cila tregon yndyrë si shkallët e Amfiteatrit efekt *A' bi; a'mbi, njëra-tjetër për të krijuar një shikimit: A mbi të tër = Amfiteatër.

Ky është kuptimi i vërtetë dhe i vetëm i kësaj fjale Amfiteatër, atribuoar gabimisht, apo qëllimisht gjuhës greke ,  e për këtë gjë i drejtohemi edhe një herë fondit gjuhësor të fjalëve-një PIE, e aty përsëri gjejmë: 

Fjala e hershme  protoshqiptare  * ambi-ledza

Pra shohim: Fjala e hershme proto-shqiptare  *ambi-ledza ka kuptimin: " Për të mbledhur, për të mbledhur  " -{ to collect, to collect ] .

Më shqip nuk ka si të bëhet, Amfiteatri ishte një ndërmend një ngretur  për tu vendosur  mbi këtë shesh, mundësisht shtruar me rrugë {geg. rêna; A'rêna} me shkallët e ndryshime në dy anët e saj.

E njohur ndër gjuhëtarë dhe e mirë po nga tire është, se shkronja e lashtë ilire ' β ' ka humbur vlerën e saj më të parë, tek gjuhët e tjera të huaja me bazë latine.

Kjo shkronjë tek gjuha greke ka barazvlerën me shkronjat e saj të sotme nga “β' = υ  / φ/ ϝ , ndërsa tek anglishtja kemi: 'β' = w.  Shihni shpjegmin në origjinal për shkronjat pellazge 'b' dhe vlerat e saj në gjuhën greke:

Vumë re edhe në gjendjen e familjes që shkronja e lashtë e gjuhës shqipe 'b' barazohet me shkronjën e sotmen greke 'φ' - Pra kemi fjalën shqipe: 'Ambi = Amfi' e cila siç e lexuam edhe më sipër gjendet e shkruar edhe në fondin e gjuhëve PIE ashtu si në gjuhën shqipe: Ambi = Mbi (sipër mbi) si dhe fjala: Ambi-ledza = për të zgjedhur.  A '  mbi  të  a ' tër  =  Amfiteatër .

************

PS. Prej fjalës shqipe A'mbi + Yll, llogjikshëm burojnë prej saj fjalët: Ambi; o'mbi, r'omb/ur/-ul, ashtu si Vija e mbyllur (urra-rruga) a'urora që  mbyll  dhe vjen si simbol i një objekti të Rru/mbyll-t, quhet: Rumbull, e ky është ' Dielli AT' nga ku kemi: Rat; rrath, rreth, Rrot', rrodhe, rrudë, rrudhë, etj., zhvillime semantike të kësaj fjale-rrënjë, R+At. (a'urora, kurora, ndriçimi rrethor i mbyllur; Mbi një Yll, a'mbi një trup të zjarrtë).

Aleksander Hasanas

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

Etimologji çdo të thotë: 'Fe'?

Kroi është më i pastër atje ku buron, atje ku fill ban “Za”, aty ku bën “Zë” atje ku fillon gjallëron e gur-gur; gurgullon jeta e tij!

Pra çfarë është “Feja” dhe Zoti sigurisht…

Zoti mendoj se ështe diçka hyjnore e pa diskutim, por Feja  është veç njerëzore – ideologji - hipnozë – kolektive, një sistem besimi i cili bashkon një grumbull zakonisht vegjëlie apo një masë e veçantë praktikuesish të cilët i bashkon një; tok<>kod pikëpamjesh “shpirtërore”,,, të bazuara ku?

"Besimi" është dhe duhet të jetë tërësisht privat, e ndërkohë “feja” është publike, një e keqe e madhe kjo, përse duhet që një grup shoqëror të praktikojë besimin në një vend publik së bashku?

Tek e fundit kush është qëllimi i Fesë, përse na shërbejnë ato, pa harruar se ndërkohë godasin kambanat dhe altoparlanteve të fuqishme, për ironi jo në gjuhën përkatëse, shqipe në këtë rast – deklarojnë: Zoti është Një!

Kur zoti është: Një dhe vetëm Një, pse “FE” kemi kaq shumë (ndoshta s’jam i saktë) por nga më të njohurat ato janë plot njëmbëdhjetë?

Për pellazgun në periudhën e vet të lashtë besimi tek perënditë dhe tek Zoti nuk ishte shkaku i frikës dhe habisë para dukurive natyrore, rrufeve, tërmeteve, ndërrimit të ditës dhe natës, lindjes së Diellit perëndimit të tij, lindjes dhe vdekjes trupore – normale – njerzore etj si këto. 

Ata i njihnin mirë këto proçese të jetës ata ishin praktikë e të fuqishëm për t’i shpjeguar këto dukuri, por gjithësesi besonin tek fuqia mbi natyrore aty ku mendja njerzore është e paaftë që të përkufizojë të quajturin “Zot”- por vetëm kaq!

Feja është institucioni më i padobishëm ndër popuj, përçarës, feta -feta i pamoralshëm në emër të moralit – negativ.

E pranuar dhe e kuptueshme fjala “Fe” i përket gjuhës shqipe sinonimi i saj shkencor fjala “religjion” - kjo është gjuha shqipe e cila nga shumë “Fe” të huaja për mentalitetin natyror praktik shqiptar, kjo gjuhë hyjnore, është quajtur gjuhë e mallkuar gjuhë e satanait, e djallit, e ferit, e plot epitete të tjera - Nuk më thoni në cilin libër – fetar janë shkruar këto rreshta mbi gjuhën shqipe – a nuk është ky një mashtrim, a nuk është kjo një përçarje – sundim, a nuk është kjo një imoralitet ushtruar direkt nga klerikë, Fe përkatësisht të ndryshme.

Feja nuk është  rruga që ne duhet të zgjedhim për t'u afruar me Zotin Perëndinë jo e jo, sepse “Fe” janë shumë kaq shumë e Zoti është vetëm Një!

Kujtoj për studjuesit e mirfilltë Zoti në gjuhën e lashtë Egjiptiane quhej edhe ‘BACHI” me kuptimin në shqip; Ba = trupi dhe Ka = shpirti – kjo një shëmbëlltyrë e gjallë, iluzion i “Diellit-Zeus” ashtu emërtuar kaq bukur në gjuhën shqipe i njëjti proçes, rezultat i këtij vizioni, edhe produkti kryesor i ushqimit njerëzor “BUKA” një e tërë e pa ndarë në “Fe/ta” ashtu si  njëmijë fetë e ndryshme ndër popuj të ndara; feta-feta, riska-riska, (Reckë) copë-copë.

Pra fjala “FE” ka kuptimin e ndarjes  në “feta” të së tërës të së vetmes, në fjalorin e gjuhës shqipe sinonim të fjalës; “Fet” kemi fjalën letrare shqipe “Risk” ndërsa në gjuhën popullore e gjejmë këtë fjalë edhe: Vrisk, vriskull = Fetë, kjo sigurisht tregon ndarje në pjesë të holla; brisk – vrisk/ulla

Në gjuhën greke kemi gjithashtu: Fe = t'risk-ía – pra tema/rrënjë e kësaj fjale greke qëndron sërish fjala shqipe: Risk = Fetë, por jo vetëm kjo, duket qartë edhe në gjuhën angleze apo ndërnacionale të themi tashmë “Religjion” baraz kjo me fjalën shqipe “Relikë”

FETË f.  Copë buke, djathi etj. e prerë  hollë ,  rriskë . Fetë buke. Fetë djathi (sallame). Një fetë me gjalpë. *E bëj fetë (feta).  

Aleksander Hasanas

e mërkurë, 23 nëntor 2016

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~