Pojani në rrugën e Diturisë ekspozitë nga studenti Klajdi Lulollari

Studenti i Fakultetit Histori-Filologji, dega e Arkeologjisë dhe Trashëgimisë Kulturore

Pojani në rrugën e Diturisë ekspozitë nga studenti Klajdi Lulollari

20-vjeçari mundi të rikthejë traditën e trashëgimisë kulturore

Nga Vepror Hasani 

   Kur Klajdi Lulollari, student në Fakultetin e Histori-Filologjisë, dega e Arkeologjisë dhe Trashëgimisë Kulturore në Universitetin e Tiranës, hodhi idenë e organizimit të një ekspozite historike për udhën e përshkruar nga Pojani, vendlindja e tij, në arsim, kulturë dhe dije, nga shumë njerëz u prit me skepticizëm, pasi mendonin se në ditët e sotme organizime të tilla nuk tërheqin vëmendje dhe pjesëmarrja është e ulët, por në të vërtetë nuk ndodhi kështu. Lulollari nsi ta konkretizonte idenë e tij. Gjithçka nisi të merrte jetë. Fotot e mësuesve dhe kontribuesve në fushën e arsimit dhe dijes po shtoheshin. Mënyra e vendosjes së tyre ishte e mirëmenduar dhe mbresëlënëse. 

    Diku në tablonë e përgjithshme u vendos një foto  e hershme që sillte  nostalgji, diku një foto e harruar prej vitesh, sepse për kohën që lamë pas kishte qenë e padëshiruar, diku diçka që sillte mall dhe kujtime, diku një surprizë tjetër nga momentet historike të dijes në Pojan. Studenti i Trashëgimisë Kulturore po ndërtonte me të gjitha detajet një jetë që prej dekadash ishte e humbur, dëshironte t’i bënte bashkë të gjithë kotributorët e dijes, të djeshmit dhe të sotmit. U ishin dërguar ftesa edhe drejtuesve të qarkut Korçë, po a do të vinin të gjithë, a do të kishte pjesëmarrës? Ky ishte shqetësimi i vetëm i Klajdi Lulollarit.

Fokusi i ekspozitës

    “Po, në fokusin e këtij aktiviteti, - na tha Lulollari, -  do të gjeni rrugën e përshkuar nga Pojani, rrugën e dijes, vazhdimin e traditave të shkëlqyera, përkushtimin ndaj diturisë pa të cilën nuk mund të ketë përparim dhe prosperitet. Fillimisht parashikuam vendosjen e një stende, por befas interesi u rrit, shumëkush solli foto të njerëzve që jetën ia kishin përkushtuar arsimit. Përkushtimi ndaj tyre ishte shenjë nderimi dhe respekti. Nga një stendë që u paramendua, u bënë gjashtë. Përveç fotove, ekspozita u pasurua edhe me kujtime e dëshmi të mësuesve dhe nxënësve, me veprimtaritë e dikurshme artistike dhe kulturore, folklorike dhe sportive etj. 

    U sollën fakte dhe dokumente të cilat ndërtuan historikun e plotë të shkollës Pojan. Gjithkush mbeti i mrekulluar. Historiku i shkollës së Pojanit është i veçantë, ajo u çel në vitin 1890 nga atdhetari i njohur Orhan bej Pojani, kryetari i shoqërisë “Dituria” e cila bëri të mundur e çeljen e mësonjëtores së parë shqipe. Edhe zanafilla e shkollës së Pojanit nis nga kjo kohë; mbart periudhën e Rilindjes Kombëtare (1878-1912), shpalljes se Pavarësisë (1912), Luftën e Parë Botërorë (1914-1918), Krahinën autonome të Korçës (1916-1920), shpalljen e Republikës (1925-1928), të Mbretërisë Shqiptare (1928-1939), Luftën e dyte botërore (1939-1944), dhe periudhën më të fundit nga  vitet (1945-1990) e  deri sot”.

Pjesëmarrja ishte vlerësim

    “Në këtë aktivitet, - na shpjegon Kjajdi Lulollari, - nderuan me pjesëmarrjen e tyre mësues veteranë, që i shërbyen kësaj shkolle për vite me radhë duke filluar nga mesi i shekullit të kaluar; përfaqësues të pushteti vendor të qytetit të Korçës, Maliqit dhe Bilishtit, (kryetari i bashkisë Maliq, z. Gëzim Topçiu, zv/kryetari i bashkisë Maliq z. Eridjon Rustemi, drejtoresha e Zyrës Arsimore Maliq znj. Genta Drabo, administratori i njësisë administrative Pojan, z. Kreshnik Azo. Pranë nesh u gjendën edhe poetë dhe shkrimtarë si: Gurali Spahillari, Ylber Merdani, Skënder Demolli, Istref Haxhillari, Bujar Balliu, Shyqyri Fejzo, Ibrahim Memelli dhe gazetarët të disa medieve. Nuk munguan as aktorët dhe këngëtarët. Atmosferë tjetër edhe më të gëzueshme i dhanë Avni Memeçko (qytetar nderi i komunës Pojan), Petrika (Mjeshtër i Madh) e Klaudeta Riza, Endri Fifo dhe Maksi Kulla të cilët përmes fjalës së tyre përshëndetën këtë aktivitet mbreslënës. 

    Në këtë aktivitet nuk mungoi as drejtori i parë i shkollës së mesme me hapjen e saj në vitin 1968, Kiço Jorgji preu shiritin e ekspozitës megjithëse me një moshë mbi 90 –vjeçare, dhe shumë mësues të tjerë veteranë e të rinj, gjithashtu u mbajt edhe një minutë heshtje për msuesit që kanë ndërruar jetë: regjisorin Dhimitër Orgocka, ish-nxënësin e shkollës; dëshmorin e atdheut, Mehmet Ropi; ish-nxënësin Klajdi Leka, aksidentuar fatalisht në Athinë, Greqi”.

Këngët e shndërruan aktivitetin në festë

    Këngët e kënduara nga këngëtarët dhe ish-mësuesit e muzikës së kësaj shkolle Fatime Shkëmbi dhe Thanas (Nasi) Kondili, veçanërisht me këngën "Dua më shumë Shqipërinë", i dhanë freski aktivitetit. Nga ish-mësuesit përshendeti takimin mbresëlënës të brezave Vladimir Caci. Nga ish-nxënësit përshëndeti Vasfi Sherifi, maturant i brezit të parë të shkollës bujqësore me shkeputje nga puna (diten) 1970-1974. U lexua edhe përshëndetja e gazetarit Fuat Memelli i cili gjendet në Boston. Shoqata atdhetare kulturore "Pojani" vlerësoi të gjithë mësuesit me certifikatë mirënjohje "Për kontributin e dhënë në edukimin dhe arsimimin e brezave ndër vite". Të gjitha materialet e ekspozuara në stenda do të botohen në një vëllim të veçantë, ku përveç historikut të shkollës Pojan do të pasurohet edhe me historikët e shkollave të fshatrave përreth dhe me jetëshkrimet e mësuesve të këtyre shkollave.

Kush është Klajdi Lulollari?

Shumëkush mund të pyesë: Kush është Klajdi Lulollari? Përgigjja është e shkurtër: Klajdi është një djalë i ri, nuk i ka mbushur të njëzetat, student në Fakultetin e Histori-Filologjisë, dega e Arkeologjisë dhe Trashëgimisë Kulturore në Universitetin e Tiranës. Ndihet krenar me veten, familjen dhe vendlindjen e tij; për të ardhmen ka shumë ëndrra, dëshiron të dokumentojë dhe të evidentojë gjithçka pozitive në fushën e dijes dhe të diturisë nga kontribuesit më në zë dhe me emër të madh në këtë fushë qysh nga fillimet e shekullit të kaluar e deri në ditët e sotme. Mirënjohja për Lulollarin prej pjesëmarrësve, mësuesve të nderuar ndër vite, prej kolegëve dhe intelektualve të pranishëm që e përzemërt: “Faleminderit Klajdi për emocionet që na dhurove në këtë organizim kaq të rrallë dhe mbesëlënës. Mirë u takofshin në evenimente të tjera po kaq të bukura!  

 https://www.facebook.com/klajdi.lulollari.79/videos/1061557461316610

```````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````````

'Cadmy_ A’Cademiku i parë' - Etimologji

 

Etimologji prej nga burron fjala: “ACADEMY”

Gati në të gjitha rastet shkronja; “A” e cila në gjuhën shqipe luan rolin e foljes “Ashtë” (është), në gjuhën greke nuk meret si e tillë por konsiderohet si pjesë mohuese ; “A=Jo” (Normal, A’normal)

Ndërsa po ti referohemi shqipes në të dyja rastet kjo fjalë ka të njëjtin kuptim: Normal dhe A’normal = Ashtë normal'.

Në gjuhën shqipe mundemi të shprehemi lirshëm dhe pa asnjë komplikacion për diçka jo të rregullt jashtë normales: “Jo-normal-e”, pra shkronja “A” zvëndesohet me fjalën shqipe “Jo” pa e humbur vlerën, kuptimin e fjalës përkatse, veti dhe aftësi e gjuhës shqipe kjo, e cila nuk ndodh në gjuhët e tjera.

Shkronja 'A' në gjuhën shqipe është fjalë pohuese si në rastin e emërtimit të "Dhisë së Malit" apo dhia e t’amlit – qumshtit të saj tamël: A’mǽlê/dhia (AMALTHEA) ama e ‹‹capit›› – hyjnor dybrirëshit të saj –“Zeus”

Kjo monedhë maqedonse 470 -460 BC  është një fakt i pakundërshtueshëm e cila vërteton se gjuha shqipe ishte dhe gjuha e maqedonasve ashtu si në krejt Ballkanin e sotëm apo më saktë në të gjitha trojet quajtur; Illyri dhe banuar nga ilirët, gjithashtu kjo  monedhë vërteton se “Amalthea” quhej shqip  ashtu si në monedhe; ΔΕ=Dhi.

Dhia e Malit, e qumshtit, t’miel-tamël prej gjirit të saj, amëdhia rritësja e vet Zeusit, perëndisë më të hershme pellazgo iliro-shqiptare. Në rast se i hedhim një sy etimologjisë së emërtimit të kësaj fjale, pra; “Amalthea” do të vini re përpjekjet e pavlera të studiuesve në fjalë, ku shkronjën “A” lapidare të gjuhës shqipe e deklarojnë si pjese-mohuese të këtij emërtimi krejt të pastër shqip.

Lexoni në vijim nga Wikipedia greke: Emri Amalthea, në gjuhën greke “perëndeshë e konkurencës” (?), është një epitet i qartë, duke nënkuptuar praninë e një perëndeshë të mëparshme të edukuar [2]  Kushtojini pak vëmendje çfarë shkruhet në pikën [3]:  

“Amalthea është e përfaqësuar shpesh si dhi që suckled-(gji-ushqyese) e fëmijës perëndi në një shpellë në Kretë në malin “Aegaion” —”Goat Mountain”)[3]  AMALTHEA (Amaltheia), amërritësja e të miturit Zeus pas lindjes së tij në Kretë, vetë historianët e lashtë duket se kanë qenë të pasigurt për etimologjinë e emrit, në lidhje me natyrën e vërtetë të Amaltheis.

Hesychius, thotë se rrjedh nga folja, “për të ushqyer” atë nga amaltheuein apo për të të tjerët nga amalthaktos e tjerë historianë sërish nga: A’malê + Theia, dhia e malit pra ushqyesja me gji për capin hyjnor. Derivimi është nga; *a’mel’gein = t’a’mel-gji) të qumështit ose të thithjes – mieljes së saj  Sipas disa traditave Amalthea është Dhi që “suckled” — i jep gji  fëmijës Jove-Zeus .

Ajo që dua të shpjegoj është se, gërma: “A” edhe tek gjuha greeke ka vlerën e foljes shqipe; “ashtë – është” (folja jam) pra ajo ka rolin e pjesës pohuese dhe jo mohuese tek emërtimi “A’malthea” sipas pretendimeve te tyre. 

Në rast se nuk do ishte kështu atëhere këta studiues si munden ta barazojnë emërtimin: “A’egaion” = “Goat Mountain”)[3] ???  Ki parasysh; Goat Mountian = Dhia e malit, Amalthea emërtimi i lashtë i Amëdhisë nga ku kemi dhe fjalën “amë(v)isë” Amvisë. Pra: “A’egai/on”; a nuk do të thotë: Ashtë Dhi? -“Goat Mountain”)[3]  Veç kësaj në gjuhën greke Dhia, quhet edhe; “Gjidha-Gidia ” ajo që jep gji që prodhon qumësht; γει, gei = produces, e pas kësaj sërish kemi; “Aegai” = Ashtë me gji, Ashtë Gjidha,- Γιδια = Dhi”,ajo që hidhet; “Edh = Dhi”

Kësisoj gërma “A” (alfa) nuk qëndron mohuese tek emërtimi “Amalthea” por një para shtesë pohimi, deklaruese, përcaktuese;  folje,  A = Ashtë.

Për ta qartësuar edhe më tepër po sjellim një shembull tjetër “flagrant” do e quaja, e pikërisht fjalën tashmë ndërnacionale emërtimin: 'ACADEMY'

ETIMOLOGY: Emri “Cadmus” është e etimologji e pasigurt [9] Ajo është e lidhur me rrënjën semitike “qdm = lindje” dhe në greqisht kekasmai greke (<* kekadmai) “të shkëlqejë”, e me të drejtë Robert Beekes i refuzon këto derivime krejt pa lidhje dhe e konsideron atë “para-greke” “Cadmus u vlerësua nga Hellenes për futjen e alfabetit fenikas, i cili nuk është përdorur historikisht në Greqi deri në shekujt pas periudhës së së tij.”

“Periudha e tij” në këtë fjali do të thotë “para Luftës së Trojës”. Fakt i pakundërshtueshëm. Ndoshta kjo nuk është kuptuar në përgjithësi që në një prejardhje të ekzagjeruar ai përshkruhet zakonisht në legjendat gojore të vendosura në një të kaluar të largët. E gjithë kjo, sepse dikush ka menduar të fshihen të dhënat. – Wetman 16 Nëntor 2006 (UTC)

Në mitologjinë greke, Cadmus / k AE d m ə s / ; Greke Κάδμος (Kadmos), ishte themeluesi dhe mbreti i parë i Tebës . [1] Cadmus themeloi qytetin grek të Tebës, si dhe Akropolin i cili u emërua fillimisht Cadmeia për nder të tij. Cadmus u vlerësua nga grekët; ( Herodoti [4] është një shembull), me futjen e origjinalit, alfabetin fenikas  -Φοινίκων γράμματα Phoinikōn Grammata, “shkronjat fenikase”-për grekët, të cilët e përshtaten atë për të formuar kështu; alfabetin e tyre grek.

Herodoti gjithashtu vlerëson se Cadmus jetoi gjashtëmbëdhjetë qindra vjet para kohës së tij, ose rreth 2000 pes.[5]  Në një nga Tripodet ka pasur një mbishkrim me shkrim “Cadmean”, e cila, siç dëshmohet, ngjante  me shkronjat e Jonit: Ἀμφιτρύων μ ἀνέθηκ ἐνάρων ἀπὸ Τηλεβοάων.

Kjo kronologji që është e njohur tani apo mendohet të jetë e njohur në lidhje me origjinën dhe përhapjen e të dy alfabeteve fenikase dhe greke. Ende në ditët e sotme në Liban , Cadmus nderohet dhe festohet për të, si “bartës i shkronjave” në botë.  Në fenikas, si dhe në hebraisht; rrënja qdm semite të thotë “në lindje –agim“, קדום = i pari, ashtu si rrezet e para lindur gjithë dritë e plot shkëlqim – qdm-Cadmi – foshnjë e parë, rreze drite: (A’CadMi)

Në latinisht; Candidus = i shkëlqyer, shkëlqim.

Në shqip emri: Kadri, do të thotë: A’dri = Ka dri-të, ashtë dritë, (a’drin, Adrian) ashtu si Cadil, kandili, = dritë, energji, Gjithashtu dime se: Kadmium është element kimik i numrit atomik 48. Simbol i tij është Cd. 

[Nga mitologjia e lashtë egjiptiane dimë se; “Cha = shpirti” (dhe Ba = trupi) Cha, (ka) = rrezet e dritës drita vetë – At dhe Cad, por kjo një tjetër temë]

Lexuam më sipër se Cadmi është i vlerësuar nga grekët si drita e parë që solli shkrimin, alfabetin e tyre grek, madje lexuam se shumë shkrime dhe mbishkrime quhen të tilla “Cadmiane” (Cadmeane). Akropoli gjithashtu emërtohet për nder të tij; “Cadmeia” Në Libi festohet dita e tij si bartës i shkronjave në botë, gjithë shkollat e niveleve të larta arsimore dhe institucionet e studimeve shkencore quhen po ashtu “A’Cadmy – Academi”

 Academia e parë përreth mureve të Akropolit me të njëjtin emër “Cadmia” quajtur po kështu vendi i shkollës filozofike të Platonit, të themeluar rreth vitit 385 p.e.s Si dhe, e para Academi ngritur në Voskopojë, të Korçës, së sotme në vitin 1750 u quajt; A'kademia e Re.

(KADMIUM ËSHTË METAL I BUTË DHE I LAKUESHËM NË NGJYRË TË KALTËR E HAPUR METALIKE I NGJASHËM ME ZINKUN,  DHE PRITET LEHTË ME THIKË).

Aleksander Hasanas